مقایسه برخی ویژگی های بوم شناختی درختچه ارغوان (Cercis griffithii Boiss.) در رخساره های ژئومورفیک منطقه ارغوان دره

منطقه دره ارغوان شهرستان بینالود واقع در استان خراسان رضوی، رویشگاه جامعه گیاهی بسیار ارزشمند و تقریبا کمیابی در شرق ایران می باشد که گونه غالب آن درختچه ارغوان افغانی (.Cercis griffithii Boiss) است. این رویشگاه ازلحاظ زیست محیطی و مبارزه با بیابان زایی، بسیار حایز اهمیت است. به طور عمده شاهدیم که در صورت تخریب درختچه زارهای مناطق خشک و نیمه خشک، احیای آن بسیار دشوار است. منطقه دره ارغوان از حیث ژیومرفولوژی، یک منطقه کوهستانی بوده و عمدتا دو رخساره ژیومرفولوژی دامنه منظم و دامنه نامنظم به صورت رخنمون سنگی با واریزه در آن مشاهده می شود. گویا این درختچه، نوعی الگوی پراکنش و توان زیستی وابسته به رخساره را داراست؛ لذا جهت بررسی تراکم درختچه ارغوان در دامنه های خاک دار و رخنمون سنگی، تعداد پنج سایت از هر رخساره انتخاب شد. به نحوی که بیشترین شباهت محیطی را با یکدیگر داشته باشند تا تاثیر سایر عوامل محیطی به حداقل برسد. با شمارش تعداد پایه های ارغوان حاضر در آن و تعیین مساحت هر محدوده در محیط نرم افزار گوگل ارث، تراکم این درختچه در آن محدوده ها تعیین شده و اختلاف آماری آن ها مقایسه گردید. جهت بررسی بنیه و شادابی، 30 پایه گیاه در هر رخساره به صورت تصادفی انتخاب و مساحت تاج گیاه محاسبه شد. سپس 15 پایه گیاه انتخاب و مساحت 12 برگ در هرکدام اندازه‏گیری شد. به این ترتیب میانگین دو صفت سطح برگ و تاج در هر رخساره تعیین و ازنظر آماری مقایسه شدند. بر اساس نتایج، در دو رخساره ژیومورفیک، اختلاف میانگین تراکم و متوسط سطح برگ در سطح 95 درصد و اختلاف تاج پوشش‏ها در سطح 99 درصد، معنی دار بودند. بر این اساس، درختچه ارغوان در دامنه های رخنمون سنگی با واریزه از تراکم بیشتری برخوردار بوده است. لکن، در دامنه های منظم از بنیه و شادابی بیشتری برخوردار است. شرایط مساعد خرداقلیمی دامنه های رخنمون سنگی برای بذر و استقرار نهال این درختچه می تواند موجب تراکم بیشتر در این رخساره باشد. در دامنه های خاک دار نیز، امکان توسعه بیشتر ریشه ها، جذب آب و مواد غذایی سبب شادابی بیشتر گیاه در این رخساره ژیومرفولوژی است.