چالش های مربوط به مبانی حقوق شهروندی در حقوق اساسی ایران در پرتو نظام بین المللی حقوق بشر

مفهوم مدرن شهروندی، ذاتا مساوات طلبانه، سطله ستیز و آزادی گرایانه است. حقوق شهروندی نیز به لحاظ مبانی مبتنی بر این مفهوم و در ماهیت خود، ضامن وجوه برابری گرایانه و رهایی بخش آن است. در این میان ایده های کرامت انسانی و خودمختاری انسان، بنیان های پایه ای توجیه کننده وجوه مزبور هستند، چراکه شناسایی کرامت ذاتی انسان ضرورتا مستلزم برابری ذاتی میان انسان ها بوده و خودمختاری فردی نیز مستقیما دلالت بر احترام به آزادی اراده خودفرمان انسان دارد. بر این اساس، چنین به نظر می رسد که یکی از مهم ترین موانع و چالش های پیش روی تعمیق و توسعه حقوق شهروندی در ایران، اتخاذ رویکردی منحصر به فرد و تلفیقی در قانون اساسی جمهوری اسلامی نسبت به این ایده های بنیادین است، هرچند قانون اساسی حامل خصیصه های اساسی شهروندی مدرن است که در سطح وسیعی بازتاب تحول انقلابی در نظام اندیشه سیاسی در ایران بوده است، با این وجود، آنچه که پس از تصویب این قانون، بیش از همه وجوه مدرن شهروندی را متاثر نموده، ترکیب ایده های بنیادین حقوق شهروندی مدرن با مفاهیم و برداشت های غیر مدرن است که موجب تشویش، دوگانگی، تناقض و در غالب موارد تضعیف خصیصه های مدرن شهروندی شده است.