اولویت بندی میزان آلودگی فلزات با استفاده ازشاخص های بار آلودگی و پتانسیل خطرات بیولوژیک در رسوبات سطحی رودخانه های سواحل جنوب شرقی دریای خزر

رسوبات به عنوان مهم ترین محل ذخیره و جذب فلزات و آلاینده های دیگر در اکوسیستم های آبی محسوب می شوند و می توانند کیفیت سیستم های آبی را منعکس کنند. در این مطالعه میزان آلودگی رسوبات به فلزات روی، مس، سرب و کادمیوم براساس شاخص بار آلودگی (PLI) و ارزیابی میزان خطرات عناصر فلزی بر روی موجودات زنده براساس شاخص اولویت بندی پتانسیل خطرات بیولوژیک (MERMQ) در رسوبات سطحی رودخانه های سواحل جنوبی شرقی دریای خزر انجام شد.

به منظور سنجش و تعیین شاخص های آلودگی فلزات، نمونه برداری از رسوبات سطحی مصب و فاصله 1000متر از مصب برخی رودخانه های سواحل جنوب شرقی دریای خزر شامل گرگان رود، قره سو، نکاءرود ، تجن ، تالار و بابلرود انجام پذیرفت. نمونه ها در آزمایشگاه با استفاده از مخلوط سه اسید نیتریک، فلوریدریک و کلریدریک آماده سازی گردید و سپس به وسیله دستگاه جذب اتمی مورد آنالیز قرار گرفتند.

یافته ها:

 نتایج تحقیق حاضر، گویای آن است کهمیزان شاخص MERMQ عناصر فلزی در رسوبات رودخانه های سواحل جنوبی دریای خزر بین 073/0 تا 12/0 و میزان شاخص آلودگی PLI بین 36/0 تا 58/0 متغیر بوده است. نتایج مقایسه غلظت فلزات در نمونه های رسوب سطحی با استاندارد کیفیت رسوب (NOAA) نشان داد که در تمام ایستگاه های مورد مطالعه مقدار عناصر اندازه گیری شده کم تر از مقدار ERL  می باشد.

نتیجه گیری:

 نتایج شاخص اولویت بندی پتانسیل خطرات بیولوژیک ((MERMQ برای رسوبات نشان داد که در  مصب رودخانه های قره سو، تالار و فاصله 1000متر از مصب رودخانه بابلرود از لحاظ اولویت بندی میزان خطرات بیولوژیک در سطح اولویت پایین تا متوسط قرار دارد و در دیگر ایستگاه های مورد مطالعه در اولویت پایین قرار گرفته اند. نتایج شاخص آلودگی PLI نشان داد که میزان آلودگی رسوبات به فلزات در سطح آلودگی کم می باشد. نهایتا می توان اشاره نمود که اعمال رهنمودهای مدیریتی صحیح از قبیل، دفع اصولی فاضلاب های شهری، روستایی و صنعتی، استفاده از آفت کش های مناسب و همچنین مطالعات هم زمان غلظت عناصر در آب، رسوب و جانداران در رودخانه ها به صورت دوره ای می تواند در بهبود وضعیت فعلی منطقه موثر باشد.