مدیریت بهینه عرصه های خدمت وظیفه عمومی: ارائه مدل سیاستگذاری

مدیریت بهینه خدمت وظیفه عمومی با توجه به اینکه بخش وسیعی از جامعه تحت تاثیر آن هستند، می تواند تاثیرات مثبتی در سطح فردی و کلان به همراه داشته باشد. یکی از جنبه هایی که بر بهره وری خدمت وظیفه عمومی تاثیرگذار است، مدیریت عرصه ها و کارکردهای مختلف خدمت سربازی است. هدف اصلی مقاله حاضر تدوین مدل سیاست گذاری عرصه های خدمت وظیفه عمومی است که برای تدوین مدل از روش نظریه داده بنیاد استفاده شده است. به منظور جمع آوری داده های موردنیاز، علاوه بر بررسی اسناد فرادستی و گزارش های مرتبط، با صاحبنظران مصاحبه انجام شده و داده‏های کیفی طی مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. یافته های تحقیق نشان می دهد که اصلی ترین عرصه خدمت سربازی، عرصه دفاعی-امنیتی است، اما با افزایش سطح تحصیلات و توانمندی های مشمولان، بکارگیری سربازان در سایر عرصه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نه تنها به اثربخشی بالاتر خدمت سربازی می انجامد بلکه افزایش سطح رضایتمندی مشمولان را هم در پی خواهد داشت. از جمله عرصه های جدید خدمت سربازی که با توجه به شرایط خاص کشور پیشنهاد می شود در دستور کار سیاست گذاران قرار گیرد، می توان به توسعه منطقه ای، توسعه مناطق محروم، توسعه روستایی، توسعه بنگاه های کوچک و متوسط و اقتصاد دانش بنیان اشاره نمود. بخصوص اینکه دولت به دلیل محدودیت های مالی و ساختاری نمی تواند خدمات موردنیاز در این عرصه ها را به طور کامل ارایه نماید. البته استفاده از پتانسیل سربازی در عرصه های جدید نیازمند اقداماتی از قبیل اصلاح قوانین و مقررات، حساس سازی، نهادسازی، تدوین سند راهبردی نظام وظیفه و اصلاح ساختاری است.