کارکرد بلاغی وجه جمله در خسرو و شیرین نظامی

شعر نظامی از نظر بلاغت ارزش چشمگیری دارد. توجه شاعر به اصول بلاغی و چگونگی ارتباط او با مخاطب از مباحث برجسته شعر نظامی‌است که از طریق بررسی این مباحث، می توان به توانایی شاعر در هنر شاعری و تاثیرگذاری بر مخاطب خود پی برد. در منظومه خسرو و شیرین، شاعر بیش از هر اثر دیگری از عنصر گفت و گو بهره برده است. حضور مخاطب و توجه شاعر به وی کاملا مشهود است و بین گوینده و شنونده ارتباطی دوسویه برقرار است؛ از این‌رو، وجوه مختلف جمله بسامد زیادی در اشعار او دارد و با تحلیل این وجوه از منظر علم معانی می توان به کارکرد ادبی و هنری آن ها در متن پی برد. یکی از ویژگی‌های نحوی جمله، «وجه» است که کارکرد بسیارمهمی در تحلیل بلاغی متون ادبی دارد. وجه جملات، کارکرد تعاملی زبان را نشان می دهد و از میزان ارتباط نویسنده با مخاطب حکایت می کند. بر این اساس، وجه جملات از موثرترین عوامل ایجاد پویایی و چندصدایی در متن است. در این پژوهش به بررسی وضعیت وجه جمله در شعر نظامی با تاکید بر منظومه خسرو و شیرین می‌پردازیم و کارکرد وجوه امری، پرسشی و ندایی و همچنین وجه شرطی را که بنا بر فرضیه ما کارکرد مهمی در شعر نظامی دارند، بررسی می کنیم. در بخش جملات امری، به جملات دعایی نیز که کاربرد بسیاری در شعر نظامی دارند، می پردازیم.