ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های عدس با استفاده از تجزیه GGE بای پلات و AMMI

در این پژوهش 18 ژنوتیپ عدس در سه سال زراعی (95-1392) در شرایط دیم مناطق گچساران، ایلام و خرم آباد کشت شدند. بر اساس تجزیه واریانس اثر اصلی افزایشی و ضرب پذیر (AMMI) اثر محیط، ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ × محیط و سه مولفه اصلی اول بر عملکرد دانه معنی دار بودند. بر اساس شاخص انتخاب همزمان (ASV)، ژنوتیپ های G12، G16، G8، G9 و G2؛ ssiSIPC، ژنوتیپ های G11، G12، G9، G2 و G7؛ ssiEV، ژنوتیپ های G9، G11، G2، G7 و G15؛ ssiZA، ژنوتیپ های G12، G9، G2، G16 و G7؛ ssiWAAS، ژنوتیپ های G12، G9، G16، G2 و G8 به عنوان برترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. نمای چندضلعی GGE بای پلات ژنوتیپ های G2 و G12 را با پایداری عملکرد بالا مشخص کرد. نمای محور تستر متوسط (ATC) نشان داد که ژنوتیپ های G1، G10، G18 و G12 علاوه بر پایداری عملکرد، دارای عملکرد بالاتر از میانگین کل نیز بودند. برپایه نمای بای پلات ژنوتیپ ایده آل، ژنوتیپ های G1، G16، G8، G18، G10، G15 و G12 ژنوتیپ های مطلوب بودند. نمای برداریGGE بای پلات نشان داد که محیط E1 (گچساران، 93-1392) با قدرت نمایندگی و جداکنندگی بالا می تواند ژنوتیپ های دارای عملکرد پایدار را متمایز کند. در مجموع، بر اساس نماهای مختلف بای پلات و شاخص های انتخاب همزمان بر پایه مدل AMMI، ژنوتیپ G12 برترین ژنوتیپ بود و می تواند نامزد نامگذاری و آزادسازی به عنوان یک رقم جدید عدس برای شرایط دیم باشد.