معیارهای اخلاقی مدیریت حج و اثرگذاری آن بر نظم نوین اخلاق زیستی

حج به عنوان یکی از اعمال مهم در نظام رفتاری مومنان دارای ابعاد گوناگونی است که نحوه مدیریت آن می‌تواند آثار اخلاقی، سیاسی و اجتماعی متفاوتی در پی داشته باشد. به همین دلیل پژوهش حاضر درصدد است تا از منظری اخلاقی، نظام رفتاری مدیریت حج و تاثیر آن بر اخلاق زیستی را مورد بررسی قرار دهد.

روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی تحلیلی است که به دلیل رویکرد مقاله از منابع اسنادی، آیات و روایات و همچنین متون معتبر فقهی و تاریخی استفاده شده است.

اصول و معیارهای اخلاقی مدیریت حج عبارت از محبت و مهرورزی، مدیریت عمومی و مبتنی بر نگاه فراقومی و فراملی، داشتن بصیرت در مدیریت، هماهنگی و همراهی گفتار و عمل مدیران حج، عدالت‌محوری و پرهیز از گرایش‌های قومی و قبیله‌ای و ملاک قراردادن اصل «مدیر خاص و مخاطب خاص» در مدیریت کنگره عظیم حج است. این معیارها با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه معاصر هم می‌توانند الگویی از مدیریت اخلاقی اسلامی را به جهانیان نشان دهند و هم معرف احکام و معارف مدیریتی اسلام تلقی شوند.

برگزاری حج و حتی مدیریت آن موضوعی عمومی و همگانی برای کشورها و ملل مختلف است و از این‌ رو نمی‌تواند در انحصار گروه و یا کشور خاصی باشد. این امتیاز، حتی نمی‌تواند شامل منطقه‌ای که کعبه در آن واقع شده است، باشد. بنابراین مدیریت حج می‌بایست در راستای نظام رفتاری اسلام، مبتنی بر اخلاق و الگویی برای ملل مختلف باشد. این امر نیازمند توجه به دستورات و احکام الهی، بهره‌گیری از علم روز و همچنین تبدیل مدیریت کنگره حج به عنوان الگویی برای معرفی معارف و احکام اسلامی به عنوان میراثی مشترک است.