منشور حقوق شهروندی و چالش های حقوق شهروندی زنان در ایران

در طول تاریخ عوامل مختلفی مانع دستیابی شهروندان به حقوق خود شده است یکی از مهم‌ترین آن‌ها، عامل جنسیت می‌باشد. وضعیت زنان در ایران در طول تاریخ دستخوش تحولات بسیاری قرار گرفته است و امروزه از جنبه های مختلف نیازمند شناسایی نیازها و یافتن راه‌کارهای قانونی می‌باشد. در متن «منشور حقوق شهروندی»‌ اولویت رعایت حقوق زنان به عنوان نیمی از جامعه لحاظ شده است، اما اهتمام لازم برای شناسایی ضعف‌ها و رعایت دقیق و بی‌قید و شرط آن به عمل نیامده و رعایت آن با چالش‌های بسیاری مواجه بوده است. با توجه به این نکات، مطالعه و شناسایی چالش‌های حقوق شهروندی زنان برای ما ضرورتی اساسی است، لذا هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی زنان از حقوق شهروندی خویش، احصای حقوق شهروندی زنان در منشور حقوق شهروندی و همچنین انتظارات آنان از دولت بوده است.

در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه‌ای نسبت به جمع‌آوری و مطالعه منابع مورد ‌نیاز اقدام نموده و با مقایسه داده‌های حاصل از مطالعه سعی در انتخاب و بهره‌مندی از دقیق‌ترین اطلاعات در کتب و اسناد و سایت‌های قابل دسترسی برای توصیف و تبیین موضوع شده است.

نتایج نشان داد که بعد از دوره مشروطیت دولت‌ها همواره کوشیده‌اند که حقوق شهروندی زنان بهبود یابد، گرچه تدوین و ابلاغ «منشور حقوق شهروندی» تحول مثبت در زمینه حقوق شهروندی زنان محسوب می‌شود، اما برخی مواد منشور در تضاد کامل با متن قوانین قرار دارد. همچنین عدم‌ مکانیسم آموزش حقوق شهروندی بالاخص در قبال زنان و فقدان ضمانت اجرایی لازم و توجه کم‌تر به خشونت علیه زنان از مهم‌ترین چالش‌های منشور حقوق شهروندی است.

وضعیت حقوق شهروندی زنان در ایران حاصل مجموعه‌ای پیچیده از عوامل تاریخی اجتماعی و فرهنگی مذهبی، سیاسی است و هر نوع تحولی در این زمینه نیازمند شناخت کامل این زمینه‌هاست. نباید پنداشت که وجود قوانین حتی توجه قانون اساسی به حقوق شهروندی، به تنهایی تضمین‌کننده این حقوق در جامعه باشد. شهروندی یک فرهنگ است که نیاز به آموختن و نهادینه‌شدن در طول زمان دارد.