بررسی و شناسایی مهم ترین پارامتر جوی حاصل از برهمکنش سامانه های فشاری تابستانه بر میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع (مطالعه موردی: جنوب غرب کشور)

تبخیر و تعرق یکی از پارامترهای حیاتی در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، بویژه در بخش کشاورزی است. در این پژوهش به بررسی تبخیر و تعرق گیاه مرجع از منظر عوامل اصلی تشدید کننده آن، با تاکید بر سامانه های فشاری در فصل گرم سال طی دوره آماری 2014 1985 در جنوب غرب کشور پرداخته شده است. بدین منظور در ابتدا تبخیر و تعرق گیاه مرجع محاسبه و سپس مقادیر همبستگی آن با پارامترهای دما، تابش، رطوبت و باد محاسبه گردید و در نهایت ارتباط آن با الگوهای فشاری و جریانات جوی تشدید کننده آن در سطح زمین مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان می دهد که بیشینه همبستگی تبخیر و تعرق گیاه مرجع با پارامتر باد، بدست آمده است به طوری که در بیش از نیمی از ایستگاه های منطقه مورد مطالعه، مقدار ضریب همبستگی بیش از 90/0 و تقریبا در تمامی ایستگاه ها(به استثنای ایستگاه بوشهر و بوشهر دریایی) بیش از 80/0 بوده است. از بین پارامترهای مورد بررسی، رطوبت در بسیاری از ایستگاه ها همبستگی منفی با مقادیر تبخیر و تعرق داشته است. پارامتر تابش همبستگی مثبت بیشتری نسبت به پارامتر دما با تبخیر و تعرق گیاه مرجع در بیشتر ایستگاه ها تجربه کرده است. بررسی سامانه های فشاری تابستانه در فشار تراز دریا نیز نشان می دهد که برهمکنش زبانه های غرب سوی سامانه کم فشار موسمی و زبانه های شرق سوی واچرخند جنب حاره ای آزور، در شرق دریای مدیترانه، به عنوان عامل اصلی شیو فشار بر روی خاورمیانه از جمله جنوب غرب کشور است که سبب شده، جریان باد غالب شمال غربی از مدیترانه شرقی به سمت منطقه مورد مطالعه در سه ماه ژوین، ژولای و آگوست هدایت شود. همچنین افت فشار در سامانه موسمی و افزایش فشار در پرفشار جنب حاره ای در ماه های ژولای و آگوست سبب تشدید سرعت باد و بتبع افزایش تبخیر و تعرق شده است که همین امر به عنوان مخاطره ای جدی بویژه در افزایش نیاز آبی گیاهان با توجه به محدودیت آب قابل دسترس، مطرح است.