تحلیل سیستماتیک به موانع ادغام بیمه های درمانی در ایران با استفاده از رویکرد دیماتل

دستیابی به پوشش همگانی سلامت، لازمه توسعه پایدار کشورهاست و این امر وابستگی زیادی به تامین مالی بیماران در قالب بیمه ‏های سلامت دارد. لذا ارتقاء کارایی بیمه ‏های سلامت از طریق تجمیع صندوق‏ های بیمه‏ ای از اهمیت به‏ سزایی برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف ساختاردهی به موانع ادغام بیمه های درمانی در ایران با استفاده از رویکرد دیماتل به انجام رسید.

روش ها: 

مطالعه ترکیبی حاضر در سه مرحله کیفی، تکنیک دلفی و تحلیل سیستماتیک موانع یکپارچه‏سازی بیمه سلامت در ایران بر روی خبرگان و متخصصین و بیمه سلامت (12 نفر مصاحبه و 68 نفر فاز کمی) انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات در «مرحله کیفی» راهنمای مصاحبه، در «مرحله دلفی» پرسشنامه‏ ای 36 سوالی در طیف لیکرت و در «مرحله تحلیل سیستماتیک» پرسشنامه مقایسات زوجی بود. تحلیل نتایج فاز کیفی به روش چهارچوب مفهومی، مرحله دلفی با استفاده از نرم ‏افزار SPSS و آزمون تی تک‏ نمونه‏ ای و وزن‏ دهی عوامل با استفاده از تکنیک دیماتل فازی (FUZZY DEMATEL) و با بهره گیری از نرم ‏افزار MATLAB انجام گرفت.

یافته ها: 

در مجموع 36 مانع برای یکپارچه‏ سازی بیمه سلامت در ایران شناسایی شد که با انجام فاز دلفی، 28 مانع مورد پذیرش قرار گرفته است. در بین عوامل مورد پذیرش در فاز دلفی، بالاترین میانگین مربوط به «رفتارهای سیاسی و مقاومت در پذیرش یکپارچه‏ سازی بیمه‏ ها» و پایین‏ترین میانگین مربوط به «پزشک خانواده و نظام ارجاع» بود. نتایج حاصل از تحلیل روابط سیستماتیک نشان داد؛ «مانع ساختار نظام سلامت» با مختصات (30/1 و 30/1) به عنوان تاثیرگذارترین مانع و «مانع زیرساخت‏ های فرهنگی-اقتصادی» با مختصات (11/1- و 11/1) به عنوان تاثیرپذیرترین مانع شناسایی شدند.

نتیجه گیری: 

با توجه به نتایج در خصوص تاثیرگذاری موانع تامین مالی و ساختاری، پیشنهاد می‏ شود ضمن انجام محاسبات دقیق داده ‏های آماری و مالی، سهم هر یک از گروه‏ های بیمه‏ شده برای تجمیع صندوق‏ ها مشخص شود. ضروری است تا سیاست‏گذاران سلامت و بیمه، ضمن پیش‏بینی تامین منابع مالی پایدار، برای این برنامه و بسترسازی زیرساخت‏ های اولیه این نظام، متناسب با شرایط وزارت بهداشت و بیمه‏ های اجتماعی، اقدام کنند.