سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری جوامع شهری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیط زیستی (مطالعه موردی: شهر شیراز)

رشد شهرهای امروزی اغلب بدون رعایت استانداردها و به صورت لجام گسیخته ای دنبال می شود، با این تصویر اگر شهرها دچار سوانح (طبیعی و غیر طبیعی) شوند، بازگشت به شرایط پیش از سوانح بسیار مشکل است. هدف مقاله حاضر سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری جوامع شهری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیط زیستی شهر شیراز بوده است.

پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و از توع تحلیلی-توصیفی می باشد. این پژوهش با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی به دنبال ارزیابی میزان تاب آوری با تاکید بر کیفیت زندگی در شهر شیراز می باشد، در این راستا تعداد 30 پرسشنامه در اختیار متخصصان قرار گرفت و سوالات مشتمل بودند بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی، سپس ابعاد یاد شده و زیر معیارهای آنها در روش AHP امیتاز بندی شدند.

یافته ها حاکی از آن است که: بیشترین میزان تاب آوری به ترتیب اولویت، به بعد زیست محیطی با میانگین (243/0)، بعد اجتماعی-فرهنگی با میانگین (198/0)، بعد کالبدی- ساختاری با میانگین (191/0) و بعد اقتصادی با میانگین (110/0) اختصاص دارد.

با توجه به یافته های تحقیق می توان ادعا کرد که بین میزان تاب آوری و مولفه های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی رابطه معناداری وجود دارد با این توضیح که هرچه میزان هر یک از مولفه ها بالاتر باشد میزان تاب آوری نیز افزایش پیدا می کند. کمبود آلودگی های زیست محیطی و تنوع زیست محیطی موجب وجود پایداری نسبی در این مقوله گردیده است و از طرفی وجود روابط اجتماعی و بین فردی تقریبا مطلوب بین ساختار سنی و جنسی جامعه وضعیتی تاب آور از حیث اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده است. وجود کاربری های متنوع و ابینه تاریخی در بافت شهری به عنوان امتیازی مثبت و وجود فرسودگی در برخی مکان ها چه از نظر ساختاری و چه از نظر عملکردی به عنوان امتیازی منفی نمایان شده است. متاسفانه پایین بودن توان اقتصادی و مباحث مربوط به اشتغال همانند سایر شهرهای کشور از سطح بسیار پایین و نامطمینی دارد که لزوم تقویت این بخش به شدت احساس می شود.