بررسی عوامل پژوهشی در مهاجرت نخبگان درایران طی سالهای 1368 - 1392

پدیده مهاجرت نخبگان در دهه های اخیر، یکی از مهم ترین مسایل بحث انگیز کشورهای کمتر توسعه یافته است که به شکل حاد آن فرار مغزها نیز گفته می شود. مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی چالش ها و راهبردهای ارتقاء نظام مقابله با مهاجرت نخبگان در ایران در دوره زمانی 1392-1368 می پردازد. بر اساس تحقیقاتی که درباره مهاجرت نخبگان در این دوره صورت گرفت تعداد 1826 عضو هییت علمی رسمی و تمام وقت در دانشگاه های آمریکا و کانادا مشغول به تحصیل هستند و این در حالی است که تعداد اعضای هییت علمی رسمی و غیررسمی آمریکا و کانادا به بیش از 5000 نفر می رسد. مهم ترین متغیر تاثیرگذار بر عوامل مهاجرت نخبگان دو دسته عوامل رانشی (دافعه های داخلی) و عوامل کششی (جاذبه های خارجی) می باشد. این پژوهش یک مطالعه کیفی و کتابخانه ای است که در این تحقیق از کتاب ها، مجلات علمی و تخصصی، گزارش های وزارتخانه های مرتبط با مهاجرت نخبگان، آمارها و اطلاعات منتشرشده از طرف نهادهای بین المللی نظیر سازمان ملل، صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و غیره استفاده شده است. جامعه آماری این مطالعه مهاجرت نخبگان طی سال های مذکور می باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که عواملی مانند: عدم توجه اجتماعی به ارزش فعالیت های علمی، نبود تسهیلات لازم برای پژوهش، پایین بودن حقوق و دستمزد و احساس وجود تبعیض و نابرابری به عنوان عوامل رانشی مهاجرت نخبگان علمی به خارج از کشور موثر هستند. کلمات کلیدی: پژوهش، مهاجرت، نخبگان، توسعه، دانشگاه