اتباع سبک زبانی خاص در ادب معاصر

 یکی از مباحث متداول در دستور زبان فارسی، مبحث «اتباع» است. میتوان گفت این موضوع از مواردی است که خارج از تسلط و اختیار زبانشناسان و کاملا با دخالت مستقیم مردم در زبان ایجاد میشود و قانون و قاعده آن نیز نه به انتخاب کارشناسی صورت گرفته و نه نظام و اسلوبی کلیشه‌ای، آن را ایجاد کرده است. مقاله حاضر پژوهشی برای شناخت روند شکلگیری و رواج اتباع در زبان و ادبیات فارسی بعنوان سبکی جدید در گفتار مردم است. در این تحقیق آثار ادبی پس از انقلاب مشروطه (که زمان اوجگیری و رواج اتباع است) مورد بررسی قرار گرفته و پس از مقایسه بکارگیری اتباع در سبک قدیم، تقسیمبندی تازه‌ای برای اتباع انجام و نامگذاری شده است؛ همچنین تاثیر احساس انسان در کاربرد اینگونه ترکیبها برای اولین بار بررسی شده و همراه با استخراج موارد اتباع در آثار نویسندگان و شاعران معاصر، نحوه شکلگیری و خلق این سبک زبانی و رواج آن بیان گردیده است.

 روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی (کتابخانه‌ای) است.

یافته‌ها: 

اتباع پیش از آنکه یک نوع ترکیب در دستورزبان باشد، سبکی خاص در گفتار است که در عصر حاضر از زبان محاوره مردم وارد سبکهای زبانی و ادبی شده است.

نتیجه‌گیری:

 تاثیرپذیری مردم از داستانها و مقاله‌های اجتماعی –خصوصا در دوره مشروطه که مردم بسیار در امور سیاست و خواندن مقاله‌ها و داستانهای آن روز شرکت داشتند- تاثیر زیادی بر رواج بکارگیری ترکیب مهمل داشته است و همچنین تاثیر زبان محاوره نیز بر این آثار متقابلا مشهود است. آثاری که زبان محاوره و نقل قول از زبان مردم کوچه و بازار را در متن خود داشته‌اند مانند: سیاحت‌نامه ابراهیم بیک، مقالات چرند و پرند دهخدا، آثار جمال‌زاده و دیگر نویسندگان، از ترکیبهای اتباعی خصوصا مهمل بهره بیشتری برده‌اند و نقش بسیاری در رواج این سبک زبانی داشته اند.