نقد و بررسی اعتبار تفسیر علمی معاصر با تکیه بر جایگاه عقل و علم در اندیشه آیت الله جوادی آملی

هدف پژوهش حاضر نقد و بررسی اعتبار تفسیر علمی معاصر با تکیه بر جایگاه عقل و علم در اندیشه آیت الله جوادی آملی بود.

کاربست روش تجربی در تبیین مضامیین قرآنی در دوره معاصر بعد از تحولات تفسیری معطوف به کوشش های سیدجمال الدین اسدآبادی، براساس زمینه های خاص و عام صورت پذیرفته است. این روش موافقان و مخالفانی دارد و هر دو دسته نیز برای خود دلایلی دارند.

آیت الله جوادی آملی از مفسرانی به شمار می رود که با روش تفسیر علمی متعارف، آنگونه که کسانی مانند طنطاوی و اسکندرانی به کار می برند موافقت ندارد. چنین می نماید ریشه اختلاف ایشان به روش تفسیری علمی معهود، به عواملی چند مربوط می شود: نخست تعریفی که ایشان از تفسیر علمی دارند و در مرحله بعد مبانی و قواعدی که برای تفسیر قرآن به خصوص در مورد آیاتی که ناظر به مسایل طبیعت و هستی شناختی است، مربوط است. این مقاله این موضوع را به روش توصیفی – تحلیلی مورد واکاوی قرار می دهد.

برخی از نویسندگاه اعجاز علمی قرآن را حمل بر تفسیر علمی دانسته اند درحالی که چنین تلقی صحیح و معتبر نمی باشد، اعجاز علمی تنها در تعداد انگشت شماری از سوره ها بشکل واضح آمده است که حتی نیازی به مفسر هم ندارد در حالی که تفسیر علمی یک رویکرد هست که با پیش داوری نسبت به قرآن سعی در آشتی نشان دادن علوم جدید با آن دارد. بنابرین، تاکید جوادی آملی بر اعجاز علمی قرآن به معنای تفسیر علمی نیست و با آن تفاوت هایی ماهوی زیادی دارد.