خلاقیت در مراقبت: نیاز امروز پرستاری

سردبیر محترم افزایش نیازهای نوپدید، ظهور مراقبت فرد محور و خارج شدن مراقبت از کلیشه های مرسوم دانشگاهی، نیاز  به عملکرد مبتنی بر شواهد و استدلال بالینی کارا در پرستاری را مطرح می کند. این همه نیازمند سیالیت ذهن و بروز خلاقیت در مراقبت از بیمار است. با توجه به اهمیت خلاقیت در مراقبت پرستاری و پیامدهای آن در سطح فردی و سازمانی، پرداختن به آن ضروری به نظر می رسد. پرستاران قرن بیست و یکم با چالش هایی نظیر فرصت های متفاوت شغلی، کمبود پرستار، اثربخشی منفی، نگرانی های بارکاری، تغییر سیستم و افزایش پیچیدگی عملکردهای بالینی مواجه هستند (1). در این شرایط آن ها باید قادر به پاسخگویی به موقع، موثر، خلاق و انعطاف پذیرباشند (2). فشار بارکاری، پیشرفت به سمت عملکرد مبتنی بر شواهد و ماهیت چالش برانگیز محیط؛ پرستاران را به سمت ابراز خلاقیت پیش خواهد برد (3). خلاقیت در مراقبت پرستاری مفهومی پیچیده است که آنچنان که باید به آن پرداخته نشده است. خلاقیت در لغت به معنای خلق کردن و آفریدن است و به عنوان یک روش حل مسئله و تصمیم گیری نیز مصطلح است (5و4). اما آنچه اهمیت دارد، عملی کردن آن در محیط های بالینی پرستاری است. بر اساس مرور متون، تعارف و استنتاجات کلی می توان نتیجه گرفت مراقبت پرستاری خلاقانه به معنی به کار گیری تفکر جدید در مواجهه با تعاملات و عملکردهای بالینی پیچیده و کاربست آن در مراقبت پرستاری است تا با انتخاب راه های جدید مراقبت بر اساس شرایط بیمار و یا بهینه سازی روش های معمول مداخلات به شیوه ای مفیدتر، کاراتر، ایمن تر و مقرون به صرفه، عملکردهای مفید ایجاد شود (8-6 و4). این مستلزم داشتن دید خلاقانه، حساسیت خلاقانه و تفکر خلاقانه است. عواملی مانند وجود محیط بالینی حمایت گر، داشتن برخی ویژگی های شخصیتی مانند انگیزه، عشق به کار، حساسیت به مسایل اطراف، درک عمیق مشکلات بالین، مهارت های تفکر واگرا، داشتن دانش و تجربه کافی و هدفمند بودن می تواند در بروز خلاقیت در بالین تاثیر گذار باشد (11-9). مطالعات نشان می دهند که خلاقیت پرستاری در بالین منجر به تسهیل و آسان سازی کارها، ارتقاء کیفیت، رشد و بالندگی سازمان، و کاهش بار مالی می شود. ایمنی و راحتی بیمار، همراهان و پرسنل پرستاری را در پی دارد و موجب افزایش اثر بخشی سازمانی، افزایش انگیزه و کار تیمی نیز می شود. به عبارتی از منظر سازمانی افزایش بهره وری، کاهش هزینه، ارایه خدمات بهتر و با کیفیت تر از پیامدهای خلاقیت در سازمان است. افزیش رضایت مندی، خودکارآمدی، لذت کشف، پاداش های شغلی مانند کاهش بارکاری و پاداش اجتماعی مانند رسیدن به شهرت رسیدن و احترام اجتماعی و تغییر نگرش مسیولین، دانشگاه و جامعه نسبت به جامعه پرستاری از دیگر مزایای خلاقیت می باشد (13-12). تمام پرستاران می توانند به عنوان عوامل تغییر فرآیندها و سیاست ها و استفاده از تکنولوژی برای مراقبت های ارزان تر برای جامعه عمل کنند. خلاقیت در مراقبت پرستاری منجر به توسعه سیاست ها و شیوه های مراقبت های بهداشتی بهتر، باکیفیتتر و مقرون به صرفه می شود. لذا باید شیوه های پرورش خلاقیت در مراقبت در آموزش پرستاری مورد توجه قرار گیرد.