بررسی شرایط سینوپتیک همزمان با رخداد بارش های سیل آسای غرب و جنوب غرب کشور مورخ 11 و 12 فروردین 1398

بارش های سیل آسا همه ساله خسارات فراوانی را به بخش های مختلف کشور وارد می سازد.هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و بررسی سامانه های سینوپتیک منجر به رخداد سیلاب فراگیر و مخرب منطقه غرب و جنوب غرب کشور در مورخ 11 و 12 فروردین 1398 می باشد.

جهت بررسی شرایط سینوپتیک همزمان با رخداد بارش های شدید منجر به سیلاب های مورد نظر، علاوه بر استفاده از تصاویر ماهواره ای نوآ 18، داده های فشار و نم ویژه تراز دریا، ارتفاع ژیوپتانسیل و امگای فشار تراز 850، 700 و 500 هکتوپاسکل؛ نم نسبی فشار تراز 700 هکتوپاسکال، مولفه باد مداری و نصف النهاری از فشار تراز 1000 تا فشار تراز 200 هکتوپاسکال با تفکیک مکانی 5/2 درجه در 5/2 درجه عرض جغرافیایی از مرکز ملی پیش بینی محیطی و مرکز ملی پژوهش های جوی ایالات متحده (NCEP/NCAR) دریافت و نقشه های مورد نظر ترسیم گردید.

یافته ها: 

وجود چرخندی عمیق در فشار تراز دریا تا فشار تراز 500 هکتوپاسکال از شرق دریای مدیترانه تا غرب ایران و همچنین استقرار جت جنب حاره ای با جهت نصف النهاری(جنوب غربی شمال شرقی) در منطقه جنوب غرب و غرب کشور و در نهایت چینش شدید قایم باد افقی از فشار تراز دریا تا فشار تراز 200 هکتوپاسکال در منطقه مورد مطالعه، به عنوان عوامل اصلی موجد ناپایداری در منطقه غرب و جنوب غرب کشور شناخته شده است. وجود نم ویژه 14 تا 18 گرم بر کیلوگرم در فشار تراز دریا و رطوبت نسبی 95 تا 100 درصد در فشار تراز 700 هکتوپاسکال نیز، به عنوان شرایط مناسب رطوبتی در منطقه مورد مطالعه شناسایی شده است.

نتایج این پژوهش نشان می دهد که در روزهای 11 و 12 فروردین 1398 جو منطقه غرب و جنوب غرب کشور در تمام عمق لایه تروپوسفر، ناپایداری شدیدی را به علت استقرار ضلع شرقی چرخندی عمیق، تجربه کرده است. در بالای چرخند یادشده، جریانات نصف النهاری جت جنب حاره ای واقع شده که سبب تشدید ناپایداری تا عمق لایه وردسپهر شده است. همچنین فرارفت رطوبت از غرب دریای عرب، دریای سرخ و خلیج فارس سبب تشکیل سلول هایی از ابرهای همرفتی ضخیم در تمام منطقه غرب و جنوب غرب کشور شده است. بارش های خیلی شدید منتج از همین ابرهای همرفتی موجب سیلاب های شدید و فراگیر در این منطقه از کشور شده است.