استدلال ابنسینا بر ضرورت نبوت از طریق تبعی بودن وجود کائنات
در آثار ابنسینا، به برهانی بر ضرورت نبوت اشاره شده است که نه خود او و نه حکما و متکلمین دیگر، آن را به صورت کامل تقریر نکردهاند؛ اما از آنجا که ابنسینا به اصل برهان اشاره نموده و همه مبانی و مقدمات آن را در آثارش آورده، میتوان برهان را به او نسبت داد. در این مقاله کوشیدهایم برهان مذکور را به روش عقلی تقریر و مبانی آن را تحلیل نماییم. این برهان مبتنی بر مبانی ذیل است: وجود کاینات و انسانها، آمیخته بودن آنها به شر، مقصود بالتبع و غایت ضروری بودن شرور، غایت بالذات بودن انسان کامل و عقل قدسی، مقدمه بودن و سببیت موجودات مادی و عموم انسانها برای وجود پیامبر بعنوان انسان کامل. نظر به مقدمات به کار گرفته شده در این برهان میتوان آن را استدلال بر ضرورت نبوت ازطریق «مقصود بالعرض (یا: تبعی/ طفیلی) بودن موجودات طبیعی (یا: کاینات)» برشمرد، و یا برهانی از طریق «غایت بالذات بودن وجود نبی»، و یا تبیینی از طریق «وقوع شر» نامید. در این استدلال، وجود شر، تکیهگاهی برای اثبات ضرورت نبوت قرار گرفته است و بدینترتیب از آنچه که معمولا چالشی برای دینداری تلقی میشود به مثابه فرصت استفاده شده است. با توجه به شواهد قرآنی و روایی دال بر مبانی این برهان، میتوان آن را برهانی ملهم از معارف اسلامی(یا: نقلی) نیز دانست.
کلیدواژه ها: نبوت ، ابنسینا ، شر ، انسان کامل ، عقل قدسی ، غایت ضروری ، غایت بالذات
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.