بررسی ارتباط رضایت از عوامل محیطی با موفقیت تحصیلی دانشجویان

احساس رضایت از محیط یکی از آرزوهای بشر بوده، به عبارت دیگر احساس رضایت، یک مفهوم آرمانی است که زمینه مناسبی را برای توانمند سازی افراد و اجتماعی نمودن آن ها در جهت مشارکت و دخالت در امور مربوط به خود و در نهایت زمینه توسعه اجتماعی فراهم می کند. از طرفی یکی از رسالت های طراحان و معماران در این رابطه، خلق رابطه ی متناسب میان انسان ها و محیط اطرافشان بوده است. بنابراین با توجه به اهمیت و ضرورت رضایتمندی از زندگی و محیط زندگی، محیط ها و فضاهای آموزشی نیز می بایست این احساس رضایتمندی را برای کاربران خود تامین نمایند. علاوه بر این از جمله اهداف اساسی فضاهای آموزشی رسیدن به موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان بوده که در جهت ارتقای اهداف خود، می بایست فضایی مناسب و با کیفیت در تمام ابعاد جهت رشد و ارتقای مهارت های همه جانبه ی کاربران خود ایجاد کند. همچنین به منظور برانگیختن دانشجویان برای یادگیری، محیط آموزشی می بایست تاثیرگذار، امن، توانمند، مثبت، شخصی سازی شده و پاسخگوی نیازهای دانشجویان باشد. بنابراین توجه به محیط و عوامل محیطی در تامین رضایت دانشجویان و در نهایت موفقیت تحصیلی آن ها از اهمیت بالای برخوردار بوده است. به همین دلیل یکی از زیرمجموعه های علوم رفتاری که از موضوعات قابل توجه و پر اهمیتی بوده، با عنوان روان شناسی محیط به تاثیر محیط بر رفتارهای مختلف انسان پرداخته است. در پژوهش حاضر، بررسی نحوه ارتباط و رضایت از عوامل محیطی با موفقیت تحصیلی دانشجویان مد نظر قرار گرفته است. هدف از پژوهش در مرحله اول شناسایی عوامل محیطی موثر دانشگاه بر موفقیت تحصیلی دانشجویان و در مرحله بعد میزان تاثیرپذیری این عوامل بوده است.

ماهیت کلی پژوهش کیفی بوده و جهت تدقیق نتایج روش تحقیق کمی- کیفی در نظر گرفته شده و در راستای کشف رابطه میان متغیرها از مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات پیمایشی بهره گرفته شده است. در بخش کمی دو پرسشنامه ی استاندارد در میان دانشجویان مقطع دکترای معماری دانشگاه آزاد شیراز تنظیم شده که هر دو از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار بوده است. یک پرسشنامه جهت سنجش میزان رضایتمندی دانشجویان از عوامل محیطی دانشگاه و پرسشنامه ی دیگری جهت سنجش میزان موفقیت تحصیلی همان دانشجویان بوده است. جامعه آماری تحقیق با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده که متشکل از 54 نفر دانشجوی مقطع دکترا بوده و از طریق انجام محاسبات آماری در نرم افزار SPSS نتایج پرسشنامه ها آن استخراج گردیده است.

بر اساس یافته های پژوهش، با افزایش سطح رضایتمندی از عوامل محیطی دانشگاه، موفقیت و پیشرفت تحصیلی نیز افزایش یافته و میزان این همبستگی با محاسبه ضریب پیرسون حدود 308/0 می باشد، که نشان دهنده وجود رابطه معنادار بوده و مبین سازگاری فرد با دانشگاه بوده است. افراد با میزان رضایتمندی بالا از عوامل محیطی موثر، دارای معدل و عملکرد تحصیلی بسیار خوبی بودند و بالعکس، دانشجویان ناراضی در مقوله تحصیل نیز موفقیت چندانی ندارند.

با توجه به یافته های پژوهش عوامل محیطی از جمله نور، آسایش حرارتی، تناسبات فضایی، مبلمان، فضای سبز، ورودی و میزان دسترسی پذیری، صوت و سر صدا، مصالح و رنگ مورد بررسی قرار گرفته که از این میان بالاترین میزان رضایت در عوامل محیطی مبلمان، تناسبات فضایی و نور بوده و دیگر عوامل محیطی بر کیفیت و کارایی آموزشی محیط دانشگاه اثر مطلوبی داشته است.