مروری بر چالش های نمونه گیری و تشخیص آزمایشگاهی بیماری کووید-19 (COVID-19)

با توجه به شیوع کرونا ویروس جدید SARS-CoV-2)) در سراسر جهان، تشخیص افراد آلوده به این ویروس و تعیین تیپ های مختلف آن برای مهار شیوع جهانی بیماری کووید-19 (COVID-19) بسیار ضروری است. باوجود پیشرفت های چشمگیر در زمینه تشخیص این بیماری، نتایج حاصل بحث برانگیز است، لذا این مطالعه به بررسی این چالش های تشخیصی ازجمله انواع روش های تشخیص، نوع و زمان نمونه گیری و حتی شرایط بالینی بیماری می پردازد.

در این بررسی مروری نظام مند، مطالعات انجام شده از سال 2003 تا می 2020 به زبان انگلیسی در زمینه چالش های نمونه گیری و تشخیص آزمایشگاهی کرونا ویروس ها و ویروس SARS-CoV-2، موردبررسی قرار گرفتند. این مقالات با جستجوی کلمات کلیدی در پایگاه های اطلاعاتی، PubMed، Scopus و Embace و همچنین موتور جستجوی scholar Google حاصل شدند و مطالعاتی که در زمینه تشخیص کرونا ویروس های انسانی بود، موردبررسی قرار گرفت و مقالات تکراری از مطالعه حذف گردید.

در جستجوی اولیه، تعداد 98 مقاله استخراج شد که پس از حذف موارد تکراری و ارزیابی عنوان و چکیده، درنهایت تعداد 64 مقاله شرایط لازم جهت بررسی را دارا و وارد مطالعه گردید.، نتایج مطالعات نشان داد که، اگرچه روش RT-PCR استاندارد طلایی برای تشخیص بیماری کووید-19 می باشد، اما برای ارزیابی صحیح نمونه، به غلظت کافی از RNA ویروسی در نمونه بیمار نیاز دارد. ازآنجایی که غلظت RNA ویروسی در نمونه بیمار ثابت نیست، این امر می تواند در نتایج به دست آمده تاثیرگذار باشد. همچنین عواملی مانند نوع نمونه، زمان نمونه گیری، کیفیت نمونه ازنظر مواد سلولی و نحوه ارسال و نگهداری نمونه در آزمایشگاه به شدت می تواند روی غلظت RNA تاثیر بگذارد و گاهی منجر به نتایج منفی کاذب گردد. اگرچه بهترین نمونه جهت شناسایی ویروس در روزهای نخستین، سواب نازوفارنکس و در روزهای آتی، نمونه های گرفته شده از دستگاه تنفس تحتانی می باشد ولیکن نمونه های متعددی همچون سواب گلو و مدفوع نیز می تواند جهت شناسایی استفاده شود ولی درصد جداسازی RNA ویروسی در این نمونه ها به طور قابل توجهی کاهش می یابد.

با توجه به گستردگی جهانی بیماری کووید-19، بیماریابی و تشخیص زودهنگام بیماران و افراد مشکوک، قرنطینه و درمان به موقع آنان، در کنترل همه گیری از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. استفاده از تست های تشخیصی صحیح به پزشکان این امکان را می دهد تا مداخلات فوری را برای بیماران انجام دهند. لذا انتخاب روش آزمایشگاهی و نمونه گیری صحیح و انتقال مناسب دارای اهمیت زیادی می باشد. اگرچه در تشخیص دقیق بیماری کووید-19 تشخیص مولکولی بهترین روش تشخیصی است ولیکن مطالعات نشان می دهد بهتر است به نتایج حاصل از یک آزمایش بسنده نکرده و برای رفع چالش های تشخیصی از ترکیب روش ها و آزمایشات مختلف استفاده شود.