ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه ای بزرگسالان و رابطه آنها با نمایه توده بدنی و میزان لیپیدهای سرم در بزرگسالان ساکن منطقه 13 تهران طی سال های 81-1380

شیوع بالای بیماری های غیرواگیر و عوامل خطرساز آنها، انجام مداخله ای تغذیه ای جهت پیشگیری ازاین بیماری ها را ضروری ساخته است. مطالعه حاضر با هدف فراهم آوردن داده های پایه ای در زمینه آگاهی، نگرش و عملکرد شهرنشینان تهرانی در مورد تغذیه و رابطه آن با عوامل خطرساز بیماری های عمده غیرواگیر، طی سال های 81-1380 به انجام رسید.
این مطالعه به روش مقطعی در قالب مرحله دوم طرح «مطالعه قند و لیپید تهران» انجام گرفت. نمونه ها 826 نفر شامل: 457 زن و 369 مرد با محدوده سنی 70-20 سال، که به طور تصادفی از نمونه های مطرح قند و لیپید انتخاب شدند. جهت ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد از پرسشنامه ای، که از محاسبه امتیاز های بخش های سه گانه آن، چارک امتیازی به صورت، چارک اول به عنوان ضعیف، چارک دوم و سوم به عنوان متوسط و چارک آخر به عنوان مطلوب کدگذاری شد. داده ها بیوشیمیایی شامل قندخون ناشتا، غلظت کلسترول، تری گلیسرید و -DHL کلسترول با روش های استاندارد اندازه گیری و غلظت -LDL کلسترول محاسبه و نمایه توده بدنی (BMI) با اندازه گیری قد و وزن بدست آمد. برای تعیین وجود رابطه میان آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه ای افراد مورد بررسی با جنس، سن و میزان تحصیلات از آزمون آماری Chi-square و با نمایه توده بدنی، سطوح لیپید و لیپوپروتئین ها از همبستگی اسپیرمن استفاده شد. برای بررسی تفاوت این متغیرها در میان گروه های سنی، جنسی، تحصیلی و نیز گروه های طبیعی، مرزی و غیرطبیعی کلسترول تام، -LDL کلسترول، تری گلسیرید و BMI از آزمون آماری Kruakal-Wallis استفاده گردید. در تمام موارد مرز معنی دار به صورت P<0.05 تعریف شد.
در این تحقیق آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه ای به 3 حالت: مطلوب، متوسط و ضعیف تقسیم بندی شد. نتایج در مورد آگاهی 26.5، 52.7 و 20.8 درصد، در مورد نگرش 27.6، 48.9 و 23.5 درصد و در مورد عملکرد 27.4، 51.7 و 20.9 درصد محاسبه شد. میزان آگاهی افراد 50-30 سال در مقایسه با گروه های سنی بالاتر، بیشتر بود (P<0.01). میزان آگاهی افراد با سطح تحصیلات رابطه مستقیم داشت و افراد بی سواد و کم سواد نگرش ضعیف تری نسبت به سایر گروه ها داشتند (P<0.001). ولی عملکرد آنها در حوزه های مصرف چربی و عوامل خطرساز بیماری های قلبی- عروقی از دارندگان مدرک راهنمایی با دیپلم بهتر بود (P<0.001). عملکرد افراد متاهل نسبت به افراد مجرد، بهتر بود (P<0.001) و این تفاوت پس از تعدیل برای سن از بین رفت. سطح کلسترول تام و -LDL کلسترول با عملکرد تغذیه ای رابطه مستقیم داشتr=0.22)، (P<0.01. عملکرد افراد دارای سطح تری گلسیرید حد مرزی، بهتر از افراد طبیعی بود. افراد چاق عملکرد تغذیه ای مطلوب تری نسبت به افراد دارای اضافه وزن و یا وزن طبیعی داشتند و در ضمن نگرش افراد دارای اضافه وزن نسبت به افراد دارای وزن طبیعی بهتر بود. (P<0.001) نتیجه گیری و توصیه ها: سن، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل و وضعیت سلامتی از جمله مواردی هستند که می توانند در آگاهی، نگرش و عملکرد افراد تاثیر بگذراند. لذا لزوم از روش های مختلف جهت بهبود عملکرد تغذیه ای جامعه با در نظر گرفتن عوامل موثر برآن، ضروری به نظر می رشد.