واکاوی عوامل موثر بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی (مطالعه موردی گندمکاران روستاهای شهرستان مراغه)

هدف اصلی این تحقیق واکاوی عوامل موثر بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی بود.

جامعه مورد مطالعه این تحقیق گندمکاران آبی شهرستان مراغه به تعداد 240 نفر بودند. به منظور انتخاب افراد برای مطالعه از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب بهره گرفته شد که براساس جدول کرجسی و مورگان، نمونه ای 149 نفری از کشاورزان برای تحقیق انتخاب شدند. پرسشنامه ابزار اصلی پژوهش بود که با استفاده از مرور منابع و مصاحبه با صاحب نظران طراحی و روایی محتوایی آن مورد تایید قرار گرفت. برای بررسی پایایی آن30 پرسشنامه تکمیل و مقدار آلفای کرونباخ آن 85/0 بدست آمد که نشان دهنده ی پایایی قابل قبول پرسشنامه بود.

یافته ها نشان داد که بین نگرش کشاورزان با میزان درآمد، سطح زیرکشت، عوامل اقتصادی، ترویجی- آموزشی و سیاستگزاری- نهادی رابطه مستقیم و معنی دار وجود داشت. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای عوامل اقتصادی، آموزشی- ترویجی توانایی تبیین 45درصد تغییرات متغیر وابسته یعنی نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی را دارا می باشند. همچنین نتایج آزمون مقایسه ای t حاکی از آن بود که بین نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب برحسب چهار متغیر نوع منبع آب مورد استفاده، استفاده از حوضچه های ذخیره آب، استفاده از منابع آب زیرزمینی و مکانیزه بودن کشت تفاوت معنی داری وجود دارد.

به طورکلی، نتایج تحقیق حاکی از آن بود که عوامل تعیین کننده نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی عوامل اقتصادی و برنامه ها و فعالیت های ترویجی بود. لذا اتخاذ مشوق های مالی مستقیم و اجرای برنامه های حمایتی و آموزش کشاورزان از طریق برگزاری دوره های مختلف سبب می شود تا سطح توانایی، مهارت، آگاهی و دانش کشاورزان فنی کشاورزان درباره مدیریت پایدار منابع آب و اقدامات مرتبط با آن افزایش یابد و بدین ترتیب کشاورزان نگرش مطلوب تری نسبت به مدیریت پایدار منابع آب پیدا کرده و و در نتیجه، از حس مسئولیت پذیری بیشتری در این خصوص برخوردار باشند.