نقش گیاه گلرنگ وحشی (Carthamus oxyacantha M.B.) در شیوه فرصت طلبانه استفاده از مراتع

شیوه فرصت طلبانه، مبتنی بر استفاده از گیاهان یک ساله ای است که به دلیل دارا بودن بذر فراوان با حداقل شرایط ممکن در طبیعت ظاهر و دامداران از این فرصت برای تعلیف دام هایشان بهره مند می گردند. در این پژوهش بوم شناسی فردی گلرنگ وحشی (Carthamus oxyacantha M.B.) و شاخص های معرف کیفیت علوفه آن به عنوان گیاهی زیادشونده در مراتع زرین دشت استان فارس مدنظر قرار گرفت. جهت بررسی خاک رویشگاه، پروفیل هایی تا عمق موثر ریشه دوانی گیاه حفر و برای اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک به آزمایشگاه منتقل شد. به منظور تعیین درصد جوانه زنی و اثر تیمار دما آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی بر روی بذر گیاه انجام گردید. جهت بررسی کیفیت علوفه، شاخص های پروتئین خام، هضم پذیری ماده خشک، دیواره سلولی منهای همی سلولز، انرژی متابولیسمی، چربی خام، خاکستر در آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های این پژوهش با استفاده از برنامه آماری SAS آنالیز و آزمون دانکن برای مقایسه میانگین ها به کار گرفته شد. نتایج نشان داد این گونه روی خاک هایی با بافت رسی- لومی، اسیدیته 9/7 و هدایت الکتریکی 1/1 دسی زیمنس بر متر، ماده آلی 88/0% و نیتروژن 26/0% رویش دارد. دمای 15 و 20 درجه سانتی گراد به عنوان شرایط بهینه جوانه زنی معرفی گردید. ارزیابی های صورت گرفته بیانگر بالاتر بودن کیفیت علوفه در مرحله رویشی بود. نتایج بیان می کند اگرچه این گیاه با داشتن مواد و ترکیبات شیمیایی مغذی در صورت برداشت در مرحله مناسب رشد، می تواند به عنوان یک منبع تغذیه ای مکمل در شرایط خشک و نیمه خشک برای نشخوارکنندگان در طول دوره های بحرانی کمبود علوفه مورد توجه قرار گیرد، اما از سویی دیگر با نگاهی عمیق تر از دیدگاه مراحل توالی، می توان این گیاه را در نقش یک گیاه پیشگام دانست. این مساله تاکیدی بر اهمیت نقش علم مرتع داری با نگرش اکولوژیکی به عنوان علم و هنر ایجاد تعادل در بهره برداری از اکوسیستم های مرتعی می باشد.