پایش توزیع مکانی ترسیب کربن خاک طی چهار دهه تغییرات وضعیت پوشش اراضی مرتعی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نوررود استان مازندران)

پایش ذخایر کربن آلی خاک در وضعیت های مختلف پوشش گیاهان مرتعی برای مطالعه چرخه جهانی کربن ضروری به نظر می رسد. به این منظور وضعیت پوشش گیاهی مرتعی سال های 1367، 1377، 1387 و 1397 با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست تهیه شد. میزان ترسیب کربن در هر یک از وضعیت های پوشش اراضی مرتعی با استفاده از روش نمونه برداری میدانی و برای سایر کاربری ها از داده های پیش فرض کمیته بین المللی تغییر اقلیم (IPCC) استفاده گردید. مکان های نمونه برداری روی نقشه ها مشخص و با نمونه گیری سیستماتیک- تصادفی، تعداد 3 ترانسکت 100 متری در هر منطقه استقرار و بر روی هر ترانسکت پلات مستقر شد. در هر پلات، درصد پوشش و بیوماس گیاهی برآورد گردید. برای اندازه گیری کربن خاک در هر مکان از نمونه گیری، یک پروفیل حفر و تا عمق 30 سانتی متری نمونه های خاک تهیه و جهت تعیین ترسیب کربن به روش والکی -بلاک به آزمایشگاه منتقل شد. سپس با استفاده از نرم افزار Terrset IDRISI میزان ترسیب کربن برحسب تن در هر سال به همراه نقشه توزیع مکانی آن محاسبه گردید. نتایج نشان داد طی سال های 1367 تا 1397 مساحت مراتع درجه یک 10374 هکتار و مساحت مراتع درجه سه، 10253 هکتار کاهش داشته است. سطح مراتع درجه دو، به میزان 10758 هکتار افزایش داشته است. همچنین، مقدار کربن در وضعیت مراتع خوب، متوسط و ضعیف به ترتیب 45/112، 63/81 و 39/50 تن در هکتار است. همچنین در تمام دهه های مورد مطالعه میزان ترسیب کربن روند کاهشی داشته است. به طوری که میزان آن از 9905729 تن در کل حوزه در سال 1367 به 8860803 تن در سال 1397 کاهش یافت. ضمنا بیشترین میزان کاهش آن مربوط به سال های 1387 تا 1397 به میزان 562125 تن بوده است.