کاربرد سنجش از دور در ارزیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه آبخیز هراز

تغییرات کاربری اراضی در اثر فعالیت های انسانی یکی از موضوعات مهم در برنامه ریزی های منطقه ای و توسعه ای است. هدف این تحقیق، آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست سنجنده TM، ETM+، IRS و ASTER بود.

در این پژوهش نیمه تجربی، تغییرات کاربری اراضی حوضه آبخیز هراز در یک دوره 23 ساله مورد ارزیابی قرار گرفت. برای انجام این پژوهش از تصاویر TM سال 1992، ETM+ سال 2002 و IRS و ASTER سال 2015 ماهواره لندست استفاده شد و پس از انجام اقدامات مورد نیاز در مرحله پیش پردازش، با طبقه بندی نظارت شده، نقشه آشکارسازی تغییرات تهیه شد. از نرم افزارهای Idrisi Andes ، ArcGIS، ENVI، Edrisi Andes و Statistica  استفاده شد. همچنین، برای بررسی معنی داری تغییرات، از آزمون مجذور کای در نرم افزار SPSS استفاده شد.

ارزیابی نشان داد که صحت کلی و ضریب کاپای نقشه طبقه بندی شده TM به ترتیب 0/84 و 0/79، ETM+ برابر 0/86 و 0/80 و IRS برابر 0/95 و 0/90 بود. نتایج نشان داد که اراضی مرتعی، جنگلی، زراعت آبی و مخازن آبی به اراضی باغی، مسکونی و فاقد پوشش گیاهی تبدیل شده بودند؛ به گونه ای که بر وسعت اراضی باغی، مسکونی و فاقد پوشش گیاهی طی 23 سال به ترتیب 2/21، 1/29 و 7/10% افزوده شده بود، در مقابل از اراضی مرتعی، جنگلی و زراعت آبی به ترتیب به میزان 5/06، 4/50 و 0/85% کاسته شده بود. همچنین وسعت مخازن آبی کاهش یافته بود.

مساحت طبقات کاربری اراضی در حوضه آبخیز هراز در طی سری زمانی 2015-1992، تغییرات فراوانی داشته است. طی این دوره، مساحت اراضی طبیعی (جنگل و مرتع) با نرخ تغییر حدود 828هکتار در سال بوده است و به همین میزان به مساحت اراضی باغی و مسکونی افزوده شده است.