مقایسه اثربخشی فراشناخت درمانی و معنویت درمانی بر ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی سالمندان مقیم سرای سالمندان

با افزایش سن و شروع سالمندی، به دلیل وجود فقدان های متعدد مانند همسر، اقوام، دوستان، شغل، موقعیت اجتماعی و اقتصادی، باورها و اعتقادات و همچنین کاهش کارکردهای فیزیولوژیکی و قدرت تحرک، افراد بیش از پیش در معرض ابتلا به اختلالات روانی از جمله احساس تنهایی، اضطراب و افسردگی قرار دارند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی فراشناخت درمانی و معنویت درمانی بر ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی سالمندان مقیم سرای سالمندان انجام شد. روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه سالمندان سنین 75-60 سال ساکن سراهای سالمندان شهر تهران بود که از میان آنها سرای سالمندان کهریزک به صورت در دسترس انتخاب شد. به این ترتیب، 30 فرد سالمند (سه گروه 10 نفره) با میانگین سنی 75-60 سال با روش در دسترس و بر اساس معیارهای ورود و خروج مطالعه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند. فراشناخت درمانی ولز و معنویت درمانی بوالهری و همکاران در 8 جلسه 90 دقیقه ای (2 جلسه در هفته) برگزار شد. پس از گذشت یک ماه از پس آزمون، آزمون پیگیری به عمل آمد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های ناهماهنگی شناختی هارمون-جونز و احساس تنهایی دهشیری و همکاران استفاده شد. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس تک متغیری و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم افزار SPSS نسخه 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین گروه فراشناخت درمانی و کنترل در مولفه ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی و بین گروه معنویت درمانی و کنترل در مولفه ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی در پس آزمون و پیگیری تفاوت معنادار وجود دارد (05/0>P)؛ اما بین دو گروه فراشناخت درمانی با معنویت درمانی در مولفه های ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی تفاوت معنادار وجود ندارد (05/0<P). با توجه به یافته های این پژوهش، آموزش فراشناخت درمانی و معنویت درمانی می توانند در کاهش ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی سالمندان موثر واقع شوند.