ارزیابی پایه ها و دو رگ های بین گونه ای جنس پسته (.Pistacia sp) در شرایط تنش سرما

هدف از این پژوهش، ارزیابی واکنش های مورفو-بیوشیمیایی پایه ها و دو رگ های بین گونه ای جنس پسته به تنش دماهای سرمازدگی و یخ زدگی بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام ‎شد. فاکتور اول دما (4 ،0 و 4- درجه سانتی گراد) و فاکتور دوم پایه (پایه های اهلی جنس پسته (قزوینی، بادامی و سرخس)، دو رگ های بین گونه ای جنس پسته (قزوینی×کسور، قزوینی×بنه باغی، قزوینی×بنه، قزوینی×آتلانتیکا، قزوینی×اینتگریما)، گونه های غیراهلی (آتلانتیکا (Pistacia atlantica)، اینتگریما (P. integerrima)، کسور (P. khinjuk)، بنه (P. atlantica sp. mutica) و بنه باغی (P. mutica × P. vera)) و پایه هیبرید (UCB1) بود. نتایج این پژوهش نشان داد که با کاهش دما به 4- درجه سانتی گراد، درصد و شدت خسارت به طور معنی دار افزایش یافت (p <0.01). ارزیابی شدت خسارت نشان داد که پایه های بنه، دو رگ قزوینی× بنه، سرخس و قزوینی متحمل به دمای یخ زدگی بودند و بیشترین شاخص خسارت در پایه UCB1، اینتگریما و کسور مشاهده شد. نتایج نشان داد بیشترین درصد خسارت خشکیدگی نهال در پایه UCB1 و بیشترین درصد سرخشکیدگی شاخه مربوط به پایه اینتگریما و کسور بود. بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز در پایه های سرخس، قزوینی و بنه بود و بیشترین فعالیت آنزیم سوپراکسید دسموتاز مربوط به پایه بنه و دو رگ قزوینی× بنه بود. نتایج اثرات متقابل نشان داد فعالیت آنزیم ها در پایه های متحمل به سرما به طور معنی داری بیشتر از پایه های حساس به سرما بود. تجزیه خوشه ای پایه ها بر اساس شاخص های اندازه گیری شده حاکی از این بود که در تنش سرما پایه بنه، دو رگ قزوینی×بنه، سرخس، قزوینی و قزوینی× آتلانتیکا در یک زیرگروه قرار گرفتند که به دلیل قرابت نزدیک می توان به عنوان پایه های برتر متحمل به تنش دماهای سرمازدگی و یخ زدگی در برنامه های اصلاحی مد نظر قرار داد.