بررسی مولفه های اثرگذار وحدت گرایانه عرفانی در وحدت جامعه و تعدیل قرائت های افراطی از دین

اختلافات و درگیری های بی پایان پیروان ادیان و مذاهب به حیات اجتماعی و دینی دینداران آسیب جدی وارد می کند و وضعیت کنونی جامعه دینی را به پرسش می کشد. پیش فرض های بنیادین اندیشه عرفان اسلامی که بر شناخت ساحت وجودی خدا و انسان استوار شده، کلید راه گشایی برای رسیدن به صلح و آرامش بشر است. تبیین مبانی ماهیت آموزه های عرفانی، نقشی اساسی در همزیستی مسالمت آمیز بین پیروان مذاهب و ادیان و ایجاد همبستگی و وحدت و صلح پایدار بین مسلمانان ایفا می کند. عارفان، تهذیب نفس را موجب آرامش و نشاط معنوی در حیات جامعه و نمودی از صلح بیرونی می دانند و با تاکید بر هدف آزادگی در بعثت انبیا، در طلب وارستگی و مقام حریت پیروان مذاهب اند و بر مبنای وحدت وجود و اعتباری بودن کثرت ها، به وحدت درونی ادیان معتقدند. نگرش عرفانی ضمن رسمیت بخشیدن به اختلاف ها، و صحه گذاشتن بر وحدت درونی به شایستگی نقش وحدت بخش و پیونددهنده ای، نه تنها در اجزای درونی تمدن اسلامی، بلکه در انسان ها اجرا می کند. در این مقاله می کوشیم با استناد به برخی از نگرش های عرفانی، مولفه های اثرگذار وحدت گرایانه عرفانی (وحدت وجود، تزکیه، درون گرایی و آزاداندیشی) بر وحدت جامعه عرفانی را با رویکردی توصیفی تحلیلی تبیین کنیم و نقش آن را در شکل گیری نگرش همبستگی و وحدت اجتماعی در جامعه اسلامی نشان دهیم.