بررسی هموزیگوسیتی آلل های جنسی و رابطه آن با صفات میزان جمعیت و تولید عسل در جمعیت های زنبورعسل (Apis mellifera meda) استان های آذربایجان غربی و کردستان

هموزیگوسیتی آلل های جنسی به عنوان شاخصی از همخونی، می تواند عملکرد کلنی های زنبورعسل را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین شناخت میزان هموزیگوسیتی آلل های جنسی جهت ارزیابی زنبورستان های کشور و نیز طراحی استراتژهای اصلاح نژادی، ضروری است. به منظور برآورد میزان هموزیگوسیتی آلل های جنسی در جمعیت های زنبورعسل استان های آذریابجان غربی و کردستان و ارتباط آن با صفات تولید عسل و جمعیت بالغین، تعداد 320 کلنی زنبورعسل مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از هموزیگوسیتی و تعداد آلل های جنسی، جمعیت کلنی و تولید عسل. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار 9.4 SAS انجام شد. در مطالعه حاضر، میانگین هموزیگوسیتی و تعداد آلل های جنسی زنبورستان های استان آذربایجان غربی به ترتیب برابر 7/12 درصد و 02/9 عدد و برای زنبورستان های استان کردستان به ترتیب برابر 13/82 درصد و 8/15 عدد به دست آمد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر عامل استان روی همه صفات مورد مطالعه معنی دار (0/05≥p) است. اثر عامل شهرستان فقط روی میزان تولید عسل معنی دار (0/01≥p) بود. همچنین، اثر تعداد آلل روی جمعیت کلنی و تولیدعسل و نیز اثر میزان جمعیت روی تولید عسل بسیار معنی دار (01/0≥p)  بود. نتایج همچنین نشان داد هموزیگوسیتی آلل های جنسی همبستگی منفی و بسیار معنی داری (0/001≥p) با صفات، تعداد آلل (0/92 -)،  جمعیت (0/79 -) و تولید عسل (0/86 -) دارد و نیز نتایج معادلات رگرسیونی به دست آمده نشان داد، هموزیگوسیتی آلل های جنسی تاثیر منفی و معنی داری روی صفات جمعیت بالغین (0/17-) و تولید عسل (0/44-) دارد. به طوری که با افزایش یک درصد هموزیگوسیتی آلل های جنسی، جمعیت کلنی 0/17 قاب کاهش و میزان تولید عسل 0/44 واحد و یا به عبارتی 440 گرم، کاهش پیدا می کند.  بنابراین، تنها با معطوف کردن توجه زنبورداران به هموزیگوسیتی و تعداد آلل های جنسی، می توان از کاهش جمعیت و متعاقب آن کاهش تولید عسل در زنبورستان های کشور جلوگیری کرد.