تحلیل انتقادی مبانی و قواعد ضبط المصاحف در جهان اسلام (بررسی موردی: علامت سکون)

علامت گذاری نص قرآن کریم در آغاز با نقطه گذاری حروف و کلمات شروع و موجب ایجاد چالشی جدی بر سر التزام و یا عدم التزام ضبط علامات مصاحف در میان عالمان در ادوار مختلف گردید. در این میان ضبط علامت سکون از مهم ترین چالش های مربوط به این مبحث بود. اگرچه ابوالاسود، برای حرف ساکن علامتی تعیین نکرد؛ اما نیاز به وجود این علامت در روان خوانی متن قرآن کریم موجب شد تا اندیشمندان ادوار بعد، دست به ابداع این علامت بزنند. ازاین رو علامت سکون در اعصار مختلف دارای شکل های متفاوت است. البته ضبط علامت سکون در ابتدا به صورت ساده و بدون قاعده انجام می گرفت؛ اما با مرور زمان و با به وجود آمدن شیوه های مختلف ضبط علامات در مراکز مختلف دو قطب جهان اسلام؛ یعنی مشارقه و مغاربه، برای ضبط این علامت نیز قواعدی تدوین شد. مقاله پیش رو به روش تحلیلی کتابخانه ای، ضمن بیان روند شکل گیری انواع شکل السکون در ادوار مختلف، به بررسی شیوه ضبط علامت سکون قرآن کریم در جهان اسلام پرداخته است که درنهایت با بررسی چهار گونه ضبط السکون در ادوار و اماکن مختلف روشن گردید: علامت سکون در طول تاریخ دارای شکلی ثابت نبوده است؛ دوم: این علامت در بدو ابداع دارای قاعده ای خاص نبوده و با مرور زمان، قاعده مند گردیده است؛ این قاعده مندی برحسب خوانش و علم تجوید شکل گرفته که مطابق با دیدگاه طیف تسامح گرایانه ضبط السکون صورت پذیرفته است.