پهنه بندی عناصر اقلیمی آذربایجان با استفاده از GIS

آب وهوا یکی از عوامل اصلی محیط طبیعی است که تاثیر بسیار زیادی بر دیگر عوامل محیطی و فعالیتهای انسان دارد. عناصر آب وهوایی به طور مستقیم و غیرمستقیم در زندگی بشر تاثیر ویژه ‏ای دارند. نوع آب وهوای هر منطقه معرف پوشش گیاهی، خاک، زندگی جانوری، وضعیت آب و تا حدود زیادی فعالیتهای اقتصادی انسان شامل فعالیتهای صنعتی، کشاورزی، جهانگردی و... تحت کنترل عناصر آب وهوایی می‏ باشند.(Hobbs 1981) استفاده از عناصر و پارامترهای آب وهوایی در اغلب برنامه ریزی های عمران منطقه‏ ای کاربرد دارند. بدون توجه به عناصر اقلیمی و مطالعه دقیق آنها، مسلما اغلب برنامه ریزی های ناحیه‏ ای با مشکل مواجه خواهند شد. یکی از بهترین روش های شناخت عناصر آب وهوایی یک منطقه داشتن اطلاعات جامع و پایه ‏ای از این عناصر و پهنه بندی آنها می ‏باشد. پهنه بندی عناصر آب وهوایی نظیر تابش، دما، بارش، رطوبت، فشار و... و تهیه نقشه ‏های پهنه بندی آنها می‏ تواند به عنوان ابزاری مورد استفاده برنامه‏ ریزان باشد. امروزه تکنولوژی سیستم‏های اطلاعات جغرافیایی (GIS) کمک زیادی به علم جغرافیا کرده است. نرم ‏افزارهای دقیق و پیشرفته (GIS) (مانند...,Arc/info,Arc/view,Arc/GIS) و سخت افزارهای مدرن (رایانه‏ های سریع، اسکنرها، پلاترها، چاپگرهاو...) علاوه براینکه کار جغرافیدانان را در مطالعه و تجزیه و تحلیل موضوعات مختلف علمی آسان‏ تر کرده، دقت و سرعت عمل آنها را نیز بالا برده است. درحال حاضر اغلب شاخه ‏های دانش جغرافیا ازGIS در تحلیل و مطالعات شهری، روستایی، ناحیه‏ ای، ناهمواری های زمین، هیدرولوژی، آب وهواشناسی، محیط زیست و... سود می ‏برند. منطقه بزرگ آذربایجان (آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل) در شمال غرب کشور یکی از مناطق با تنوع اقلیمی کشور می‏ باشد، به دلیل شرایط توپوگرافی متفاوت و عبور توده ‏های هوای غربی، شرایط خاص آب وهوایی بر منطقه حاکم گردیده است. در این پژوهش عناصر آب وهوایی آذربایجان مورد بررسی، تجزیه و تحلیل قرارگرفته و سپس با استفاده از نرم‏ افزار Arc/view پهنه بندی شده و درنهایت نقشه‏ های پهنه بندی اقلیمی منطقه برای هر کدام از پارامترها ترسیم گردیده است .