فهرست مطالب
نشریه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)
پیاپی 52 (زمستان 1383)
- 64 صفحه، بهای روی جلد: 4,500ريال
- تاریخ انتشار: 1384/02/19
- تعداد عناوین: 14
-
صفحه 2
نوآوری در فناوری زمانی روی می دهد که روش های نوین جایگزین تکنیکهای جاری گردد. مرحله اولیه معمولا به چیزی محدود می شود که بتوان آن را «مدرنیزاسیون» نامید. پیش از اینکه مرحله بعدی عملیاتی شود و نتایج کاربردهای نوین ارزیابی و درک گردد، ممکن است مدت زمانی به طول انجامد. قبل از آنکه ساختار سازمانی و رویه های کاری نسبت به یک نوآوری سازگار شود، ممکن است که به زمان زیادی نیاز باشد و پیش از تحقق پیامدهای نظری و ادراکی زمان بیشتری ضرورت پیدا کند. پس از اینکه مفاهیم نوین با روش هایی که درپی کاربردهای عملی قرار دارد، ترکیب شود، موفقیت واقعی روی می دهد. فقط آن زمان است که اجرا و پیاده سازی فنآوری مدرن به پتانسیل کامل خود میرسد و اجرای آن بهینه می گردد. پروژه MARC(1) کتابخانه کنگره برای مبادله اطلاعات کتابشناسی در فرم و شکل قابل خواندن رایانه است. هدف از طراحی سیستم، کاهش هزینه ها در جهت توزیع کارت های کاتالوگی به جامعه کتابخانه ای است. بعدها از این سیستم برای کارهای پیشرفته نظیر سیستم بازیابی اطلاعات و تهیه فهرست استفاده گردیده است.
-
صفحه 12
نیروهای نظامی درحال حاضر فعالیتهای خود را به فضای نزدیک محدود می نمایند و در همین فضای نزدیک زمین است که به اجرای ماموریتهای حساس و مهم شناسایی، مراقبت، دستیابی به هدف، ردیابی، مخابرات، ناوبری، هواشناسی، فعالیتهای پزشکی، ماموریتهای رسیدگی و تحقیق در محیطی کاملا متفاوت از زمین، دریا یا هوا دست می زنند. عوامل مختلف جغرافیایی در فضا مفهوم متفاوتی را پیدا می نمایند. از اینرو هرگونه فعالیت فضایی مستلزم آشنایی مفاهیم موردنیاز مانور در محیط مدل سازی است .
-
صفحه 15
بشر از دیرباز و پیش از آنکه به فکر تولید باران باشد، درصدد جلوگیری از رگبارهای سیلابی و طوفان بوده و آرزو داشته که روزی اختیار وضع هوا و وقوع پدیده های جوی را در دست داشته باشد. در سالهای اخیر، مجددا مباحث زیادی درباره باران مصنوعی مطرح شده است. چنین تصور می رود یا حتی وعده داده می شود که می توان به دلخواه و صرف نظر از مکان و زمان، باران موردنیاز را تولید نمود. این امر امیدواری و انتظار بیشتری را درخصوص بارش مصنوعی برای جامعه بشری ایجاد کرده است. امروزه با توصیه سریع دانش هواشناسی و نیز پیشرفتهایی که در فناوری، تبادل داده ها روی داده، فکر دخالت در رخدادهای جوی به طور جدی از عالم آرزو وارد قلمرو تحقیق و تجربه شده است. اما تاکنون هواشناسان به این نتیجه رسیده اند که تنها در مقیاس محدود و کوچک می توان مقدمات تسریع یا تاخیر پاره ای از آثار جوی را فراهم آورد. در دهه های اخیر به منظور نیل به اهدافی چون ایجاد مصنوعی بارش، زدودن مه،(به ویژه در فرودگاه ها) و نیز سبک کردن تگرگ، کوشش ها و مطالعات زیادی برای تغییردادن آهنگ طبیعی فرایندهای میعان و بارش به عمل آمده است که تمامی آنها متکی به دانش کنونی بشر در زمینه فیزیک ابر می باشد. شروع فرایندهای بارش (جامد یا مایع) به وجود قطرک های آب و هسته های بارش ساز در اندازه های مناسب و به تعداد کافی در واحد حجم نیازمند است . برای بارورسازی و ایجاد باران مصنوعی در ابرهای گرم (ابرهای با دمای بالاتر از صفردرجه سلسیوس) از ذرات نمک معمولی و قطره های آب و در ابرهای سرد(ابرهای با دمای زیر صفر درجه سلسیوس) از بلورهای یخ، یخ خشک، یدید نقره، خاکهای معدنی و گرد وغبار آتشفشانها به عنوان هسته های بارش ساز استفاده می شود و اخیرا نیز کاربرد شیوه های جدیدتری چون استفاده از دی اکسیدکربن مایع تحت آزمایش و بررسی است . مشکل عمده ای که آزمایش های بارورسازی با آن مواجه هستند، ارزیابی نتایج آنها است. شک نیست که بارش ابرهای منفرد را می توان به کمک عملیات بارورسازی، بهبود بخشید ولی نکته مهم این است که خوداز پیش توانایی (یا تقریبا توانایی) تولید بارش طبیعی را داشته باشند و از آنجا که بارش طبیعی کاملا تابع شرایط مکانی و زمانی می باشد، نمی توان مطمین بود که اگر چنین ابری بارور نشده بود، بارش هم نمی داد و یا برعکس این که آیا ابر مورد نظر(یا مقداری از آن) دراثرعملیات بارورسازی بوده است؟ بنابراین به نظرمی رسد، تنها آزمایش های کنترل شده به وسیله ارزیابی های آماری، مناسب می باشد. البته ممکن است قبل از آن که ابر به مرحله رشد و گسترش خود رسیده باشد، به کمک عملیات بارورسازی آن رابه بارش واداشت و یا اینکه حتی مقدار بارش را کاهش داد و یا زمان آن را نیز عوض کرد. این روش در عملیات مربوط به جلوگیری از بارش تگرگ و نیز تلاشهایی که برای تضعیف طوفانهای مخرب انجام می شود،به کارگرفته شده است . از روش هسته پاشی، بررسی انجام عملیات مه زدایی در فرودگاه ها، جاده ها، زمین های ورزشی و... نیز استفاده می شود. به طورکلی فناوری بارورسازی ابرها در مقوله تعدیل آب و هوا در سه محور اصلی مورد توجه محققین قرارگرفته است که عبارتند از : 1 - کنترل محدود و مقطعی بارش 2 - مه زدایی 3 - تگرگ زدایی با توجه به تنوع شرایط آب وهوایی مناطق مختلف و همچنین ویژگی های جغرافیایی و توپوگرافی هر منطقه یک روش همراه با ماده بارورساز منحصربفرد برای همه مناطق جغرافیایی و شرایط آب وهوایی نمی توان معرفی کرد.
-
صفحه 19
سیل به عنوان یکی از مهمترین سوانح طبیعی همواره مورد توجه بشر بوده و در سالهای اخیر با توسعه مراکز جمعیتی، صنعتی، کشاورزی و افزایش خسارت ناشی از سیل، لزوم توجه بیشتر به آن احساس می گردد. در این مطالعه، طی نگرشی آماری و با بهره گیری از توزیع آماری متداول در هیدرولوژی سعی شده است تا بزرگی و زمان وقوع سیل در حوزه آبخیز محمدآباد گرگان با دقت بیشتری برآورد گردد. بدین منظور با استفاده از نرم افزار (Smada) دبی حداکثر روزانه در دوره بازگشت های مختلف برای هر ماه با استفاده از توزیع آماری مناسب تعیین شد. برآوردها نشان داد که توزیع آماری مناسب، لوگ پیرسون تیپ 3 می باشد. سیل های با دوره بازگشت کمتر از 25 سال بیشتردرماه اردیبهشت و سیل های با دوره بازگشت زیاد یعنی 25 تا 200 سال بیشتر در ماه آبان رخ می دهند. همچنین با تعیین ظرفیت عبور رودخانه محمدآباد مشخص شد که روستای پایین دست حوزه با سیل های با دوره بازگشت بیش از 25 سال دچار سیل گیری و خسارت می شود. بنابراین لازم است تا برنامه های مدیریت سیلاب در این ماه ها بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا خسارتهای جانی و مالی ناشی از وقوع سیل های احتمالی به حداقل برسد.
کلیدواژگان: سیل، دبی حداکثر روزانه، دبی حداکثر لحظهای، دبی مقطع پررودخانه، توزیع آماری، دوره بازگشت، نرم افزار (Smada) -
صفحه 24
آب وهوا یکی از عوامل اصلی محیط طبیعی است که تاثیر بسیار زیادی بر دیگر عوامل محیطی و فعالیتهای انسان دارد. عناصر آب وهوایی به طور مستقیم و غیرمستقیم در زندگی بشر تاثیر ویژه ای دارند. نوع آب وهوای هر منطقه معرف پوشش گیاهی، خاک، زندگی جانوری، وضعیت آب و تا حدود زیادی فعالیتهای اقتصادی انسان شامل فعالیتهای صنعتی، کشاورزی، جهانگردی و... تحت کنترل عناصر آب وهوایی می باشند.(Hobbs 1981) استفاده از عناصر و پارامترهای آب وهوایی در اغلب برنامه ریزی های عمران منطقه ای کاربرد دارند. بدون توجه به عناصر اقلیمی و مطالعه دقیق آنها، مسلما اغلب برنامه ریزی های ناحیه ای با مشکل مواجه خواهند شد. یکی از بهترین روش های شناخت عناصر آب وهوایی یک منطقه داشتن اطلاعات جامع و پایه ای از این عناصر و پهنه بندی آنها می باشد. پهنه بندی عناصر آب وهوایی نظیر تابش، دما، بارش، رطوبت، فشار و... و تهیه نقشه های پهنه بندی آنها می تواند به عنوان ابزاری مورد استفاده برنامه ریزان باشد. امروزه تکنولوژی سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) کمک زیادی به علم جغرافیا کرده است. نرم افزارهای دقیق و پیشرفته (GIS) (مانند...,Arc/info,Arc/view,Arc/GIS) و سخت افزارهای مدرن (رایانه های سریع، اسکنرها، پلاترها، چاپگرهاو...) علاوه براینکه کار جغرافیدانان را در مطالعه و تجزیه و تحلیل موضوعات مختلف علمی آسان تر کرده، دقت و سرعت عمل آنها را نیز بالا برده است. درحال حاضر اغلب شاخه های دانش جغرافیا ازGIS در تحلیل و مطالعات شهری، روستایی، ناحیه ای، ناهمواری های زمین، هیدرولوژی، آب وهواشناسی، محیط زیست و... سود می برند. منطقه بزرگ آذربایجان (آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل) در شمال غرب کشور یکی از مناطق با تنوع اقلیمی کشور می باشد، به دلیل شرایط توپوگرافی متفاوت و عبور توده های هوای غربی، شرایط خاص آب وهوایی بر منطقه حاکم گردیده است. در این پژوهش عناصر آب وهوایی آذربایجان مورد بررسی، تجزیه و تحلیل قرارگرفته و سپس با استفاده از نرم افزار Arc/view پهنه بندی شده و درنهایت نقشه های پهنه بندی اقلیمی منطقه برای هر کدام از پارامترها ترسیم گردیده است .
-
صفحه 30
به منظور دستیابی به روش دقیق تبدیل تصویربرداری PAN از تصویر فضایی به شیی فضایی یک مدل ریاضی طراحی شده است که در آن برای تعیین توجیه خارجی تصاویر از حداقل یک نقظه کنترل زمینی (1) (GCP) استفاده می گردد. این مدل ریاضی در ابتدا برای تصاویر ماهواره اسپات تهیه شده بود که از معادلات همخطی جهت تهیه مدل مسیر ماهواره استفاده می گردد، در حالی که اختلاف ارتفاع ماهواره با زمان با استفاده از چند جمله ای درجه بالا مدل سازی تحقق می یافت. اطلاعات اولیه مداری از داده های افه مریز مفروض بدست آمده است و پالایش نیز با استفاده از راه حل حداقل مربعات تکراری انجام پذیرفته است. این مدل ریاضی برای سه حالت متفاوت مورد آزمون قرار گرفت: 1) تصویر تکی 2) استریپ (ناشی از یک آشکارساز در طی گذر مداری) و 3) زوج برجسته. برای حالت های (1) و (2) خطای میانگین 1/9 متر در عرض و 6/7 در طول را می توان با استفاده از یک نقطه کنترل زمینی GCP برای مدل سازی بدست آورد. استفاده از یک نقطه کنترل زمینی از یک نقشه مقیاس 50000:1 شناسایی گردید. دقت هایی به ترتیب 3/38 متر در عرض، 6/42 متر در طول و 8/23 متر در ارتفاع برای زوج برجسته بدست آمد. نتایج مدل را تایید می کند و تا حدی ایده هایی را مطرح می سازد که با آن PAN (IRS-1C) خواهد توانست در تحولات آتی فتوگرامتری و کارتوگرافی موثر باشد. نرم افزاری که برای مدل سازی ارتفاع مداری در این مقاله بیان شده است بخشی از SOFTSPACE، ایستگاه فتوگرامتری رقومی برای کار با داده های استریوی تصاویر IRS-1C PAN، و اسپات است که یک بسته نرم افزاری چند کاره پیش پردازی، تبدیل عکس به نقشه، مدل رقومی زمین (DTM) و مدول های گردآوری عارضه است.
کلیدواژگان: IRS-1C PAN، مدل سازی حالت مداری، تصویر تکی، زوج برجسته، دقت تعیین موقعیت 3D -
صفحه 37
سنگ ریزش از انواع مهم حرکات توده ای مواد دامنه ای است. این پدیده طبیعی، درصورتی که مراکز سکونتی اعم از شهری و روستایی، شبکه های ارتباطاتی و سایر زیرساختهای بشری را متاثر سازد و تلفات جانی و خسارتهای مالی زیادی به بارآورد، جزء بلایای طبیعی محسوب می شود. علاوه بر شهرها و روستاهای کوهپایه ای که در معرض این پدیده قراردارند، در سالهای اخیر، چشم اندازهای طبیعی زیبا و آب وهوای خوش مناطق کوهستانی، مردمان فراوانی را به سوی خود جلب کرده است. به طوری که در حال حاضر، شهرهای ییلاقی و برف شهرها رفته رفته شکل تعمیم یافته ای به خود می گیرد. در ظاهر هیچگونه خطری این مناطق را تهدید نمی کند. درصورتی که تحول و شکل یابی این نواحی با حرکات توده ای مواد ناشی از سیستم مرفوژنزپریگلاسیر در ارتباط است. که به طور متناوب، پس از گذشت دوره های کم و بیش طولانی براه می افتد و به عنوان یک مخاطره طبیعی مساکن، جاده ها و سایر تاسیسات را به طور جدی تهدید می کند.
-
صفحه 41
معمولا ایده های عالی، ایده هایی ساده اند. درحالی که تجزیه و تحلیل خاص هر موضوع با اهمیتی، لزوما با پیچیدگی و دشواری همراه است. مفاهیم بنیادی که در بطن یک پارادایم قدرتمند نهفته است، به طورنسبی قابل فهم ترند، آرا و عقایدی که بر میلیونها فرد اثرمی گذارند و سیاست ملل را رهبری میکنند(درحوزه علوم اجتماعی) باید مورد پذیرش تمام افراد عادی جامعه باشند، نه اینکه فقط مورد قبول نخبگان آنها قرارگیرد. تنها چنین اندیشه هایی نهادها را از سطحی محلی تا جهانی شکل می دهند و تبدیل به بخشی از میراث انسانی می شوند. یعنی اصول و چارچوبی که زندگی ما براساس آن تعریف و تحریر می شود. در اوایل نیمه دوم قرن بیستم، چنین مفهومی از توسعه وجود داشت. در آن زمان معنایی که در حال حاضر از توسعه داریم، به ندرت قابل مشاهده بود. ساختار امپریالیستی و مستعمراتی که در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم بر دنیا مسلط بود، فرصت چندانی را برای پیشرفتهای اجتماعی و اقتصادی در نقاطی که امروزه کشورهای درحال توسعه نامیده می شوند فراهم نمی کرد. نواحی مستعمراتی تنها به عنوان تامین کننده اصلی مواد خام ارزان و نیروی کار فراوان و از جمله تامین برده (در اواسط قرن نوزدهم) عمل می کردند. در کشورهای غنی تر اروپا، امریکای شمالی و ژاپن، رشد اقتصادی عمدتا برپایه اهدافی مانند پیشرفت و نوسازی مبتنی بود. ولی توجه چندانی به مقولاتی مانند برابری و عدالت اجتماعی نشان داده نمی شد. فقر مهلک، ضعف و فقدان، نظام تامین اجتماعی در اروپا و ایالات متحده در اثنای رکود بزرگ اقتصادی نشان داد که حتی در این کشورها، سیاست (و برنامه ریزی) در راستای تامین نیازهای عامه مردم نمی باشد. در پایان جنگ جهانی دوم، درک جمعی از مسایل و سیاستها دچار تغییر و تحول گردید. بهبود اوضاع و شرایط اقتصادی و اجتماعی برای اکثریت، تبدیل به دغدغه اصلی دولتها شد و با حذف نظام روابط استعماری این وضعیت به ملل فقیرتر نیز تسری یافت. توسعه اقتصادی به همراه ضمایم اجتماعی و نهادیش در سیاست و نظریه پردازی و همینطور جنگ سرد بین دو قطب کاپیتالیستی و کمونیستی از جایگاه مهمی برخوردارشد به طوری که راجربک هوس، از مورخان بزرگ علم اقتصاد چنین عنوان داشته است: «توسعه اقتصادی به مفهوم امروزی آن، تا پیش از دهه 1940 وجود نداشت. این مفهوم با توجه به آنچه که هم اکنون از آن استفاده میگردد مربوط به نواحی و کشورهایی است که در مقایسه با دیگران کمتر توسعه یافته اند. براین اساس، این اعتقاد متداول است که این کشورها اگر بنا نیست در مقایسه با بقیه، فقیرتر از هم اکنون گردند، بایستی به طریقی توسعه پیدا کنند.»
-
صفحه 47
نوع اراضی رودخانه ای بوسیله فرسایش، جابجایی و رسوب گذاری مواد استحکام نیافته از طریق فعالیت جریان آب ایجاد شده اند. نوع اراضی رودخانه ای اصلی که لازم است تشریح شوند عبارتنداز آبرفتهای پروانه ای. دشتهای سیلابی و دلتاها. قابلیت و توانایی آب جاری برای فرسایش و حمل خاک و ذرات سنگ بستگی به سرعت آب و اندازه ذرات دارد. فرسایش ذرات در مقایسه با جابجایی مستمر مواد نیاز به سرعت بیشتر آب دارد. همین که سرعتها کمتر از حد خاصی شوند، رسوب گذاری رخ می دهد. ذرات بزرگتر به بیرون انداخته می شوند و در امتداد بستر رودخانه غلتانده می شوند (بار بستر). ذرات کوچکتر برداشته می شوند و به سمت جلو به صورت معلق حمل می شود. (بار معلق). ذرات خاصی، بویژه ذرات هم اندازه ماسه، ممکن است در حال تعلیق یا بار بستر در زمانه ای مختلف با توجه به سرعت رودخانه جابجا شوند. فرسایش ذرات کوچک نیازمند سرعت قابل توجهی می باشد لکن ، بمحض حرکت، آنها می توانند در حالت معلق در سرعتهای گوناگون رودخانه جابجا گردند. بزرگترین فرسایش و حمل و نقل رسوبات در طول زمان سیل رخ می دهد. افزایش در سرعت و حجم آب منجر به افزایش در اندازه و حجم موادی که می توانند حمل شوند، می گردد. واژه «قابلیت رودخانه»(2) مربوط به حداکثر اندازه ذراتی است که یک رودخانه می تواند در یک سرعت داده شده حمل کند.
-
صفحه 50
در ژاپن جایی که زلزله به طور مکرر اتفاق می افتد، بررسی حوادث طبیعی در برنامه ریزی شهری دارای اهمیت است. به هرحال، واضح است که شهرهای ژاپن بدون ارایه هیچ تصویر روشنی از تعریف ایمنی شهری بر پایه پژوهش های قبلی مرتبط با خطرات طبیعی به جز چند مورد طراحی نشده اند. برای مردم ژاپن که از زلزله های زیادی درسراسرتاریخ به ستوه آمده اند، ارایه تصویری از آینده شکل شهر از نقطه نظر ایمنی شهری ضروری است. از سوی دیگر، فنآوری رایانه ای اخیر توانسته است سیستم کنترل زمان واقعی را بعد از زلزله نورت لیج در سال 1994 و کوبه 1995 بهبود بخشد. در این مقاله روشی از تحلیل و طراحی یک شهر براساس دیدگاه ایمنی شهری تاکید دارد. این روش MUSE نامیده می شود بر پایه تیوری سیمای شهری لینچ 1961 و برخی از عناصر کالبدی شهر به عنوان بخشی از یک سیستم ارگارنیک تعریف می شود. MUSE با استفاده از تحلیل سه بعدی Arc/view می توانیم به آسانی شهر را به صورت بصری شبیه سازی کنیم و این کاری است که قبلا از طریق مدل های قبلی زمانی زیادی می برد. نویسندگان(مقاله) عملکردهای آسیب پذیر را ایجاد کرده اند. (موریوو یامازاکی،1999) و روشی را برای ارزیابی خطر ریزش ساختمانها پیشنهاد کرده اند. (موریوو یامازاکی 2000) به کارگیری این روش ها از ارزیابی های ایمنی شهری به MUSE برای سیستم ارزیابی خطرات احتمالی مفید است. به هرحال با ترکیب آن (MUSE) با تکنولوژی (فن آوری) اخیر درآینده محقق خواهد شد.
کلیدواژگان: ایمنی شهری، سیستم اطلاعات جغرافیایی، سیمای شهری، طراحی محیطی -
صفحه 53
در این مقاله که به بررسی وضعیت باد در جلگه گلستان می پردازد از اطلاعات 16 ساله (1348تا 1364ه.ش) ایستگاه سینوپتیک هاشم آباد گرگان استفاده گردیده است. به منظور تفهیم بهتر مطالب مربوط به پردازش اطلاعات و تجزیه و تحلیل آماری، میانگین دفعات، درصد سالانه وزش باد در جهات هشت گانه، میانگین دفعات تکرار فصلی، بادغالب و نایب غالب، درصد و سرعت آنها به صورت جدول و نمودار آمده است.
-
صفحه 56
کاربرد وسیع GPS با موفقیت زیادی توام بوده و هم اکنون نیز به یک ابزار3D حقیقی تکامل یافته است. بنابراین، عمده تلاشی که تکمیل یک طرح یا پروژه GPS به آن نیاز دارد و غالبا صرف مسایل ارتفاع یابی میگردد. این مقاله محدودیت های ارتفاع یابی GPS از جمله اندازه گیری GPS، مسایل ژیویید و سطح مبنا (datum) را مورد بررسی قرار می دهد. سپس امکانات ارتفاع یابی GPS با نظری به سه کاربرد کنترل تغییر شکل، نقشه برداری GPS با پردازش آنی و کنترل و راهنمای دستگاه را بیان می دارد. درعمل، ارتفاع یابی GPS معمولا سه جنبه رادربرمی گیرد: 1 - اندازه گیری ارتفاع بیضوی باGPS 2 - بکارگیری مدل ژیویید 3 - تعدیل ارتفاع اورتومتریک (یانرمال) حاصله تا به سطح مبنای ارتفاعی مناسب باشد. همه این موارد، محدودیت هایی را پدید می آورند و اهمیت هر یک از آنها بسته به وسعت و بزرگی نقشه برداری GPS با هم تفاوت پیدا می کنند و لذا در اینجا هر یک از این محدودیت ها را با جزییات بیشتری موردبررسی قرارمی دهیم.
-
صفحه 59
جغرافیا علم مکان هاست. جغرافیا علم وابستگی هاست. جغرافیا علم اکولوژی انسانی است. جغرافیا علم پراکندگی است و جغرافیا علم روابط متقابل است. و... همگی تعاریف زیبایی از جغرافیاست که توسط دانشمندان بزرگ این علم همچون ویدال دولابلاش، والترتاور، هارلن بارزومارت و گریفیت تیلر بیان گردیده اند. هر یک از تعاریف بالا درعین سادگی بیان دارای پیچیدگی های خاص است که بعد از بیان سبب عوامل گوناگون پایه های علم جغرافیا را بنیان نهاد و مورد تفسیر مجامع و انجمن های جغرافیای سراسر دنیا قرارگرفت و پایه گذار بسیاری از اندیشه ها و تفکراتی گردید که هر یک در پیشبرد دانش جغرافیا در دنیا سهم به سزایی را ایفا نمود. به گونه ای که علاوه بر پیشرفت این دانش زیبای بشری باعث گردید تا پیروان خاص هر یک به تبیین شیوه های قدما پرداخته و با نقد و بررسی نسبت به پیشرفت اندیشه ها نیز تلاش نمایند. اما از دیدگاهی دیگر دانشمندان فوق نه تنها پایه گذار بدعتی نو گردیدند بلکه موجب آن شدند تا پیروان آنان هم در کشور متبوع خود و هم در دیگر ممالک نیز از آن بهره جسته و موجب پیشرفت اندیشه های آنان به خصوص در کشور خود گردند و همین موضوع باعث رشد دانش جغرافیا در این کشورها شده و زمینه های لازم جهت پیشرفت علمی و تسلط های دیگر را بر دنیا چه از لحاظ علمی و چه از لحاظ استعماری به همراه داشته باشد. در این مقاله سعی داریم تا سهم خود را در علم جغرافیا شناخته و بدانیم که چه اندیشه مسلط جغرافیایی در کشور ما وجود دارد؟ و یا اینکه با چه دیدگاهی می توان اندیشه بهتر و مناسب تری را جهت جغرافیای ایران برگزید. با نگاهی مختصر به علم جغرافیا در ایران پی خواهیم برد که این دانش همراه با پیشرفت سایر علوم در دنیای اسلام به نحو شایسته، در همین دوره رشد نمود و دانشمندان مکتب بلخی و عراقی هر کدام با تفاسیر خاص خود، حتی با نگارش ادبیات زیارتی جغرافیا سهم به سزایی در شکوفایی این دوران داشتند.
-
صفحه 61
دولتها، برنامه ریزان آب و موسسات بین المللی در سال های اخیر هشدار داده اند که در قرن بیست و یکم همه اختلافات بر سر آب خواهد بود. این مساله به طور روز افزونی برای توجیه ساخت سدهای جدید تامین آب و طرح های تغییر مسیر رودخانه ها مورد استفاده قرار گرفته است. اما این سدها و خطوط لوله ها آب جدیدی را تولید نمی کنند، بلکه فقط آب را از یک محل مصرف به محل دیگری (معمولا از مناطق سکونت افراد فقیر به طرف ثروتمندان یا از مناطق صرفه جو به نواحی اسراف کار) منتقل می کنند.
-
Page 2
Innovations in technology take place when new methods replace current techniques. The initial stage is usually limited to something that can be called "modernization." It may take some time before the next step is implemented and results of new applications are evaluated and understood. It may take a long time before organizational structure and procedures are adapted to an innovation, and even more time may be needed before theoretical and cognitive consequences are realized. After the new concepts are combined with methods following practical applications, real success will be achieved. Only then is the implementation of modern technology at its full potential and its practice optimized. The MARC Project of the Library of Congress is designed for exchange of bibliographic information in a form readable by computer. The purpose of the system’s design is to reduce the costs of distributing the card catalogs amongst the library community. The system was later used for advanced work such as information retrieval system and listing.
-
Page 12
Military forces currently limit their activities to near-space, and it is in this very near-space that critical missions such as identification, precautionary missions, target achievement, tracking, telecommunications, navigation, meteorology, medical activities and investigation and research missions are conducted in an environment completely different from land, sea or air. Different geographic factors assume different meanings in space. Therefore, any space activity requires familiarity with concepts required for maneuvering in the modeling environment.
-
Page 15
Humanity has long been trying to prevent rain floods and storms, and hoped to have the opportunity to control weather and atmospheric phenomena. In recent years, there have been a great deal of discussions about artificial rain. It is supposed, or even promised, that it can be possible, irrespective of location and time, to produce the required rainfall. This has created more hope and expectation for artificial rainfall in human society. Today, with the rapid advent of meteorological knowledge and advancements in technology of data exchange, the thought of interfering in atmospheric events has seriously entered the realms of research and experimentation. But so far, meteorologists have come to the conclusion that it is possible to make preparations for accelerating or delaying some of the effects of climate only on a small scale. In recent decades, many efforts and research have been made to change the natural rate of condensation and precipitation processes in order to achieve goals such as artificial precipitation, mist elimination (especially at airports) and hail lightening, all of which relies on the present knowledge of human beings in the field of cloud physics. The onset of precipitation processes (solids or liquids) requires the presence of water droplets and precipitation kernels in appropriate size and sufficient quantities per unit volume. The nuclei spray method, evaluation of fog dispersion operations at airports, roads, sports fields, etc are also utilized. In general, the technology of fertilizing clouds has been considered by the researchers in the field of climate modification in three main categories, including: 1 . Limited and temporary control of precipitation 2 . Fog dispersion 3 . Hail prevention Due to diversity of climatic conditions in different regions and also geographical and topographical characteristics of each region, a method with a unique fertilizer can not be introduced for all geographical areas and climatic conditions.
-
Page 19
Flood, as one of the most important natural disasters, has always been considered by human being, and in recent years the need to pay more attention to it is felt by the development of population, industrial and agricultural centers and increase of damage caused by flood. In this study, through a statistical survey and using the conventional statistical distribution in hydrology, it has been tried to estimate the magnitude and time of occurrence of flood in the watershed of Mohammad Abad in Gorgan with more accuracy. For this purpose, using the Smada software, the maximum daily flow rate in different return periods for each month was determined using appropriate statistical distribution. Estimates have shown that the appropriate statistical distribution is the Log Pearson Type 3. Floods with a return period of less than 25 years are more likely to occur in May and floods with long return periods, namely 25 to 200 years, in November. Furthermore, by determining the capacity of the Mohammad Abad River passage, it became clear that the village located at the downstream of the basin with floods with a return period of more than 25 years suffers from flood concentration and damage. Therefore, flood management plans need to receive greater consideration in these months in order to minimize the life and financial losses due to potential flood occurrences.
Keywords: _ flood, maximum daily flow rate, maximum momentary flow rate full-surface flow rate of river, statistical distribution, Return period, Smada Software -
Page 24
Water is one of the main factors of natural environment which has a great influence on other environmental factors and human activities. Climate elements have direct and indirect impact on human life. The climate type of each region represents vegetation, soil, animal life, water status, and, to a large extent, human economic activities including industrial, agricultural, tourism, etc. are controlled by the elements of the climate (Hobbs 1981) Climatic elements and parameters have applications in most of regional construction plans. Without attention to climatic elements and their exact study, most regional planning will certainly face difficulties. One of the best methods for recognizing the climatic elements of a region is having a comprehensive and basic information about these elements and their zoning. The zoning of climatic elements such as radiation, temperature, precipitation, humidity, pressure, etc. and preparation of their zoning maps can be used as a tool for planners. Today, Geographic Information System (GIS) technology is instrumental in geography. Accurate and advanced software of GIS (such as Arc / info, Arc / view, Arc /... GIS) and modern hardware (fast computers, scanners, plotters, printers, etc.), have, in addition to facilitating the work of geographers in the study and analysis of various scientific issues, increased the accuracy and speed of their operation. Currently, most branches of the science of geography utilize the GIS in urban, rural, regional, land lay, hydrologic, meteorological, environmental, etc. analyses and studies. The large region of Azerbaijan (East Azerbaijan, West Azerbaijan and Ardebil) in the northwest of the country is one of the regions of the country with climatic diversity. Due to different topographical conditions and passage of western air masses, special climatic conditions have dominated the region. In this study, the elements of the Azerbaijan climate were analyzed and zoned using Arc / View software. Finally, the climatic zoning maps of the area were drawn up for each of the parameters.
-
Page 30
In order to achieve a precise method of converting PAN photography from a spatial image to a spatial object, a mathematical model has been designed in which at least one GCP (Ground Control Point) is used to determine the external justification of images. This mathematical model was originally prepared for Spot satellite imagery, which uses multicolinear equations to provide a satellite path model, while the satellite height difference would be formulized as a function of time using high-order polynomial modeling. Initial orbital information is obtained from the given data and refinement is also done using the iterative least squares solution. This mathematical model was tested for three different states: (1) a single image (2) strip (caused by a detector during orbit passage), and (3) a stereo pair. For states (1) and (2), a mean error of 9.1 m in width and 7.6 in length can be obtained by using a ground control point (GCP) for modeling. Using a ground control point was identified from a map of scale 1:50000. Accuracy was 38.3 meters in width, 42.6 meters in length, and 23.8 in height for the stereo pair. The results confirm the model and somewhat suggest ideas with which PAN (IRS-1C) will be able to influence the future developments of photogrammetry and cartography. The software mentioned in this paper for modeling orbit altitude is part of SOFTSPACE, a digital photogrammetric station for working with IRS-1C PAN and Spot imagery stereo data, a multifunction software package for preprocessing, photo conversion into map, a Digital Terrain Model (DTM) and features compilation modules.
Keywords: IRS-1C PAN, orbit state modelling, single image, stereo pair, 3D Positioning Precision -
Page 37
Rockfall is one of the important types of massive movements of mountain side materials. This natural phenomenon is considered a natural disaster if it affects residential settlements including urban and rural, communication networks and other human infrastructure, causing enormous casualties and financial losses. In addition to mountainous towns and villages that are exposed to this phenomenon, in recent years, beautiful natural landscapes and pleasant weather of mountainous regions have attracted great numbers of people. As a result, summer and snow cities gradually assume a generalized form. Apparently, there is no danger to these areas, while the evolution and formation of these areas is related to massive movements of the materials arising from the pre-glacial morphogenesis system, which occurs alternately after relatively long periods of time, and seriously threatens buildings, roads and other facilities as natural hazards.
-
Page 41
Generally, great ideas are simple ideas. However, the specific analysis of any matter of importance is necessarily accompanied by complexity and difficulty. The fundamental concepts that lie behind a powerful paradigm are relatively understandable; opinions and beliefs that influence millions of people and guide the politics of nations (in the field of social sciences) should be accepted by all ordinary people of the community, not just the elite. Only such ideas form institutions from local to world level and become part of human heritage, that is, the principles and framework in which our life is defined. In the early part of the second half of the 20th century, there was such a concept of development. At that time, the meaning we already assume for development was rarely observed. The imperialist and colonial structure that dominated the world in the nineteenth and early twentieth centuries did not provide much opportunity for social and economic progress in the regions today called developing countries. The colonial territories only served as the main supplier of cheap raw materials and labor, including supply of slaves (in the middle of the nineteenth century). In the richest countries of Europe, North America and Japan, economic growth was largely based on goals such as advancement and modernization. On the other hand, little attention was paid to issues such as equality and social justice. Fatal poverty, weakness and lack of social security system in Europe and the United States during the Great Depression showed that even in these countries, politics (and planning) is not in line with the needs of the public. At the end of the Second World War, collective understanding of issues and policies has evolved. The improvement of economic and social conditions for the majority became the main concern of states, and by eliminating the system of colonial relations, this situation was extended to poorer nations as well. Economic development with its social and institutional attachments in politics and theorization, as well as the Cold War between the two capitalist and communist poles assumed important positions, as a great historian of economics, has stated: "Economic Development in the contemporary meaning of the word did not exist until the 1940s. This concept, with reference to what is already assumed by it, refers to areas and countries that have developed less than others. On this basis, it is commonly believed that these countries should develop by some way if they are not to become poorer than they are, compared with other countries".
-
Page 47
River land types have been created by erosion, displacement and sedimentation of unset materials through the flow of water. The type of river basin that are required to be described are butterfly alluvium, flood plains and deltas. The ability and capability of water to erode and transport soil and particles of rock depends on the speed of water and size of particles. Particle erosion, as compared with the continuous displacement of materials, requires great water velocities. When the velocities are less than certain limits, sedimentation occurs. Larger particles are thrown out and lined up along the river bed (bed load). Smaller particles are taken up and forwarded to the front (Suspended Load). Particular particles, especially sand particles of the same size, may be suspended or moved at different times depending on the speed of the river. Small particle erosion requires considerable speed, but as soon as they are displaced, they can be moved at different speeds of the river. The largest erosion and sediment transport occurs during the flood period. Increase in velocity and volume of water leads to an increase in the size and volume of materials that can be carried. The term "river capability" refers to the maximum particle size that a river can carry at a given speed.
-
Page 50
In Japan, where the earthquake occurs frequently, natural disasters are important in urban planning. However, it is clear that the cities of Japan, with the exception of a few, have not been designed without providing any clear picture of urban safety definition based on previous studies on natural hazards. For the Japanese people who are plagued by many earthquakes throughout history, it is necessary to provide an image of the future of the city's form in terms of urban safety. On the other hand, recent computer technology has been able to improve the real-time control system after the Northridge earthquake in 1994 and that of Kobe in 1995. In this paper, a method of analyzing and designing a city based on urban safety perspective is emphasized. This method is called the MUSE, based on the Lynch’s 1961 theory of urban appearance, and some of the city's physical elements are defined as part of an organic system. Using the 3D Arc / View analysis, we can easily simulate the city in a visual fashion, and this is the action that took a long way to go through by the previous models. The authors have created vulnerable functions. (Moreau and Yamazaki, 1999) and proposed a method for assessing the risk of building collapse. (Moreau and Yamazaki, 2000). The use of these methods of urban safety assessments with MUSE is useful for risk assessment system. However, combination of MUSE with recent technology will be realized in the future.
Keywords: urban safety, Geographic Information System, urban appearance, environmental design -
Page 53
In this paper, which studies the state of winds in the Golestan plain, the information of sixteen years (1969 to 1985) of Hashem Abad synoptic station of Gorgan were used. In order to better understand the data related to information processing and statistical analysis, the average number of times of occurrence, annual percentage of winds in the eight directions, the mean frequency of seasonal repetitions, dominant and second dominant wind, their percentage and velocity are presented through chart and graph.
-
Page 56
The widespread use of GPS has been accompanied with great deal of success and has already evolved into a true 3D instrument. Therefore, the major attempt to complete a GPS project is often focused on elevation issues. This paper examines the GPS elevation-determination limits, including GPS measurements, geoid issues and datum. Next, the GPS elevation-determination is described with a look at three applications of deformation control, GPS mapping with instantaneous processing, and device control and guidance. In practice, GPS elevation-determination usually involves three aspects: 1 - Oval height measurement with GPS 2 - Applying the geoid model 3 - Adjustment of the orthometric (or normal) height so that the altitude base is appropriate. All of these issues create limitations, and the importance of each one, depending on the breadth and magnitude of the GPS mapping, is different, so here some of these limitations are studied in greater details.
-
Page 59
Geography is the science of places”, “Geography is the science of connections”, “Geography is the science of human ecology”, “Geography is the science of dispersion”, and “Geography is the science of mutual relations”... are all the beautiful definitions of geography that have been expressed by the great scientists of this science, such as Vidal de La Blache, Griffith Taylor, etc. Each of the above definitions, while in the simplest form of expression, has certain complexities, which, after stating causes of various factors, has established the foundations of geography, and has been interpreted by geographic associations all over the world, and has been the founder of many thoughts and ideas that made a significant contribution to the advancement of geography in the world, so that in addition to the advancement of this beautiful human knowledge, it caused certain followers each explain the old ways and try to contribute to the progress of thoughts through critique and evaluation. However, from another perspective, the abovementioned scholars were not only the founders of a new tradition, but also helped their followers in their respective countries and in other countries to benefit from it and promote their thoughts, especially in their country, and this fact has been developing the science of geography in these countries and providing the ground for scientific advancement and other aspects of domination over the world both scientifically and colonially. In this paper, we try to recognize our share in geography and to know what geographic dominant ideas exist in our country? Or, with what point of view, a better and more appropriate thought can be chosen for the geography of Iran. With a brief look at geography in Iran, we will find that this science, along with the progress of other sciences in the world of Islam, was properly cultivated during this period, and the scholars of the Balkh and Iraqi schools, each with their own interpretations, made significant contributions to the flourishing of this era, even by writing the geography through pilgrimage literature.
-
Page 61
Goverments, water planners and international organizations have warned in recent years that in the twenty-first century all conflicts will be on the issue of water. This issue has been increasingly utilized to justify building of new dams and palns of changing the path of rivers. but these dams and pipelines don't produce new sources of water, but merely carry water from one place of consumption to another (and usually from poor regions to wealthy ones, or from areas of prudent consumption of water to neglecting,wasteful ones)