بررسی اثر نانواکسیدروی بر عملکرد، میزان کیفیت و کمیت ترکیبات اسانس گیاه دارویی .Salvia leriifolia Benth در شرایط تنش شوری

در گیاهان دارویی تولید متابولیت های ثانویه به ویژه اسانس تحت تاثیر عوامل محیطی مختلفی از جمله شوری قرار می گیرند. در این تحقیق به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری و نانواکسیدروی بر عملکرد کمی و کیفی ترکیبات اسانس گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)، یک آزمایش فاکتوریل با پنج سطح شوری (0، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار کلریدسدیم) و سه سطح نانواکسید روی (0 ، 2 و 4 میلی گرم در لیتر) درقالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در سال 1398 انجام گردید. اسانس گیری به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر از اندام هوایی رویشی گیاه انجام شد. تجزیه اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگراف گازی و کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی انجام شد. نتایج نشان داد، تاثیر سطوح مختلف تنش شوری بر وزن خشک، بازدهی و عملکرد اسانس گیاه نوروزک معنی دار بود، لیکن کاربرد نانو اکسید روی، تنها بازدهی و عملکرد اسانس را تحت تاثیر قرار داد. با افزایش تنش شوری، وزن خشک برگ‎ها، درصد و عملکرد اسانس برگ به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافت، در حالی که افزایش غلظت نانو اکسیدروی باعث افزایش صفات فوق در سطوح بالای شوری گردید. ماده موثره 1و8- سینیول بیشترین ترکیب اسانس گیاه را تشکیل داد که با افزایش سطح شوری مقدار آن 43 درصد افزایش نشان داد. ترکیبات ایزوپینوکارویل، کاروتول، اندوبرونیول نیز در سطوح پایین شوری ابتدا کاهش و سپس در سطح 200 میلی مولار شوری افزایش یافت. همچنین افزایش غلظت  نانوذرات اکسیدروی سبب افزایش میزان اندوبرونویل، 1و 8- سینیول و بتا- پینن و  کاهش میزان ایزوپینوکارویل، کاروتول و آلفا- کادینول شد.