مانع های شکل گیری ائتلاف راهبردی جمهوری اسلامی ایران و روسیه؛ مطالعه موردی ائتلاف ایران و روسیه در بحران سوریه

در وضعیت آنارشیک نظام بین الملل کشور ها برای تامین امنیت و تضمین بقا باید به خود متکی باشند و برای تامین منافع خویش گام بردارند. در چنین شرایطی رویکرد ایتلاف سازی روشی مطلوب برای ایجاد موازنه، خنثی کردن تهدیدها و تامین امنیت به حساب می آید. فشار ساختاری نظام بین الملل بعد از فروپاشی اتحاد شوروی، به ویژه در سال های اخیر ایجاد ایتلاف برای مقابله با تهدیدها را اجتناب ناپذیر کرده است و جمهوری اسلامی ایران با توجه به موقعیت ژیوپلیتیک ویژه خود باید برای شکل دادن به چنین ایتلاف هایی گام های موثری بردارد. پرسش و مسئله اصلی امکان داشتن و امکان نداشتن به کارگرفتن چنین رویکردی یا چگونگی آن است. اگرچه ایران در تقابل با نظم حاکم در دوره هایی مانند بحران سوریه به سوی رویکرد ایتلاف سازی حرکت کرده است، این پرسش مطرح است که آیا ایتلاف ایران و روسیه در بحران سوریه می تواند منجر به ایتلافی دیگر در سطح منطقه و حوزه های دیگر شود یا خیر؟ بررسی هدف های سیاست خارجی دو کشور در شرایط کنونی نشان می دهد که برای دستیابی به چنین هدفی به سطح بالاتری از تجمیع منافع و همگرایی دو کشور نیاز است. تهدیدهای خارجی مشترک علیه منافع منطقه ای تهران و مسکو یک بار منجر به شکل گیری ایتلافی در بحران سوریه شده است، اما برای اینکه این ایتلاف به شکل راهبردی در حوزه های دیگر هم تسری یابد، دو کشور باید منافع مشترک بیشتری با یکدیگر داشته باشند. بنابراین با شرایط کنونی چنین امری میسر نیست و برای تعمیق همکاری ها باید تغییرهایی ایجاد می شود.