تاملی بر روش های کمی و کیفی مطالعات فرم-ریخت شناسانه شهری (رویکردها و تکنیک ها)، مورد مطالعاتی: بافت تاریخی خرم آباد

شناخت همه جانبه فرم شهری، گام موثری در موفقیت برای تدوین برنامه ها و طرح های نوین شهری خواهد بود. ازآنجایی که تحلیل فرم- ریخت شناسانه شهری دیدگاه جامع تری از شهر را برای طرح های توسعه درون زا و برون زای شهری ایجاد می کند، در این پژوهش هدف بررسی مطالعات صورت گرفته در حوزه فرم- ریخت شهری و دسته بندی آن ها در قالب روش های کمی وکیفی، همچنین معرفی رویکردها و تکنیک های آن است.  ازاین رو با بررسی سیر تطور فکری نظریه پردازان، با تاکید بر مبانی نظری اندیشمندان متاخری چون «مودون، اولیویرا و کروپف»، به ارایه یک دسته بندی جامع از مطالعات کمی و کیفی حوزه ریخت شناسی شهری پرداخته، رویکردها و تکنیک های تحلیلی هر یک بیان می شود. سپس در چارچوب مفهومی پژوهش بر اساس این مطالعات، به معرفی عناصر سازنده و تحلیل ارتباطات سازنده فرم-ریخت شهری پرداخته می شود. محله درب باباطاهر واقع در هسته تاریخی خرم آباد، باوجود چند اثر تاریخی و پتانسیل بالا برای مبدل شدن به قطب گردشگری- تاریخی شهر، با عدم توجه به ارزش ها و کیفیت های کالبدی- فضایی مواجه است. پژوهش برحسب هدف کاربردی است و راهبردهای دستیابی به اهداف آن، آمیخته (کمی و کیفی) است. روش کیفی با مطالعات اکتشافی و تکنیک تحلیل محتوای جهت دار صورت گرفته است. این پژوهش با دسته بندی رویکردهای مطالعاتی فرم-ریخت شناسانه شهری و ارایه تکنیک های متناسب با هر رویکرد و تحلیل محتوای اندیشه ای آن، به استخراج ابزار شناختی و روش های تحلیلی پرداخته است. از تکنیک تحلیل شبکه شهری (UNA) برای تحلیل مورد مطالعاتی بهره گرفته شده و با استفاده از پنج تابع «دسترسی، جاذبه، بینابینی، مجاورت و مستقیم بودن» در تحلیل شبکه ای به بررسی فضای جریان ها در محله موردمطالعه پرداخته می شود. یافته های پژوهش حاکی این مطلب است که می توان به کمک تلفیقی از طراحی تکمیلی و توسعه درون زا و طراحی انطباقی با حفظ عناصر ریختی و ویژگی های اصلی بافت، بر مبنای احترام به گذشته ارزشمند فضایی، به تقویت و تثبیت شخصیت فرم محله های شهری در بافت های تاریخی دست یافت.