واکاوی راهبردی مسئله واگرایی قومی در ایران؛ محرومیت نسبی عامل واگرایی قومی

ایرانی کشوری چند قومیتی و چند فرهنگی محسوب می شود و در آن اقوام مختلف با فرهنگ و زبان های گوناگون زندگی می کنند. چند قومیتی و چند فرهنگی بودن ضمن فراهم نمودن فرصت برای ایران همیشه خطر تجزیه و واگرایی سرزمینی را نیز برای حاکمیت به همراه داشته است.. در حاشیه قرارگرفتن اقوام، ضمن افزایش گریز از مرکز امکان تبادل با کشورهای همسایه و دشمنان بیرونی را فراهم می کندو این موضوع در شکاف قومیتی همیشه مورد سواستفاده قدرت های خارجی قرار گرفته است. مقاله حاضر تلاش دارد با محوریت این پرسش که «عامل اصلی واگرایی قومی در ایران امروز چیست و راهبرد عبور از آن کدام است؟» به بررسی مسئله قومیت در ایران بپردازد. برای پاسخ به این پرسش ابتدا چارچوب مفهومی برای مطالعات قومی در ایران طراحی شد و سپس به مطالعات پیمایشی در این خصوص رجوع شد و با روش فراتحلیل مطالعه سامان یافت. یافته های مقاله نشان می دهد عامل اصلی واگرایی قومیتی در ایران محرومیت نسبی مناطق قومیتی است که در حاشیه ایران قرار دارد و راهبرد گذار از واگرایی قومیتی ، گسترش رفاه اجتماعی  در همه مناطق ایران است. همچنین آگاهی ملی به عنوان یکی از شاخص های رفع احساس محرومیت باید مورد توجه قرار گیرد. بهترین مبنا برای رفع احساس تبعیض در اقوام، اقتدار ملی همراه با توسعه است.