اثرگذاری نوسانات بارندگی بر زوال جنگل های ناحیه رویشی زاگرس در استان های ایلام و لرستان

هدف این پژوهش، بررسی تغییرات بارندگی سالیانه، ماهانه و فصلی در طی یک دوره آماری سی ساله و نیز قبل و بعد از ظهور زوال (سال1380) درختان بلوط ایرانی (var. persica Quercus brantii) در استان های ایلام و لرستان بود. بدین منظور داده های روزانه بلندمدت بارندگی (2017-1987) ایستگاه های هواشناسی همدیدی ایلام و دهلران در استان ایلام و نیز ایستگاه های هواشناسی همدیدی خرم آباد و الیگودرز در استان لرستان تجزیه و تحلیل شد و از آزمون غیرپارامتری من-کندال برای تعیین روند بارندگی استفاده شد. روند کاهشی بارندگی سالیانه طی دوره سی ساله و نیز تفاوت میانگین بارندگی سالیانه، قبل و بعد از ظهور زوال، در هیچ کدام از ایستگاه های چهارگانه و در مجموع از نظر آماری معنی دار نبود. میانگین بارندگی چهار ایستگاه در دهه اول (1997-1987)، 502 میلی متر ثبت شد که به ترتیب در دهه های دوم (2007- 1998) و سوم (2017- 2008) به 422 و 371 میلی متر کاهش یافت. تفاوت در مقدار بارندگی سالیانه قبل و بعد از زوال (442 در مقابل 401 میلی متر)، در میانگین رخداد باران (حدود 7 میلی متر) تغییری ایجاد نکرد. روند سی ساله بارندگی فصلی نیز در هیچ کدام از فصول معنی داری نبود، ولی بعد از ظهور زوال، کاهش 11 درصدی بارندگی زمستان و افزایش 5، 4 و 2 درصدی بارندگی های بهار، پاییز و تابستان مشاهده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که نوسانات بارندگی در ناحیه رویشی زاگرس می تواند عاملی تسریع کننده در بروز و گسترش زوال جنگل های زاگرس در استان های لرستان و ایلام باشد.