معرفی و مطالعه تزئینات محراب گچ بری بقعه باباافضل کاشانی، در راستای دستیابی به تاریخ گذاری دقیق تر محراب

بقعه باباافضل کاشانی که در روستای مرق، حدود 40 کیلومتری شمال غرب شهرستان کاشان واقع شده، ازجمله بناهایی است که یک محراب گچ بری منسوب به قرن هشتم هجری قمری را، در خود جای داده است. پژوهش حاضر، به بررسی و تحلیل ساختار (شکل کلی)، نقش مایه های گیاهی، هندسی، کتیبه ها و ترکیب بندی آن ها در محراب گچ بری مذکور، می پردازد و بر آن است تا با تبیین ویژگی های شاخص بصری، در نقوش و ترکیب بندی طرح های به کاررفته در این محراب و مقایسه آن با نمونه هایی از گچ بری های تاریخ دار یا منتسب به دوره ایلخانی، به تاریخ گذاری دقیق تری برای محراب مذکور دست یابد؛ لذا پرسش اصلی این پژوهش را می توان چنین تبیین نمود: تزیینات شاخص موجود در محراب گچ بری بقعه باباافضل کاشانی کدام است و ویژگی های شاخص تزیینات (گیاهی، هندسی و کتیبه) محراب را در کدام یک از محراب ها یا گچ بری های تاریخ دار یا منسوب به قرن هشتم هجری قمری می توان پی جویی نمود؟ روش یافته اندوزی بر پایه پژوهشی میدانی (عکاسی-آنالیز خطی تصاویر) و با استناد به منابع مکتوب صورت گرفته که به روش تاریخی-تطبیقی؛ به تحلیل داده های به دست آمده از نمونه های مطالعاتی می پردازد. نتایج مطالعات حاکی از آن است که نقش مایه های گیاهی (اسلیمی و ختایی) و به ویژه تزیینات منحصربه فرد آن ها (استفاده از آژده کاری های هندسی، فرم اشک)، ترکیب بندی های چندسطحی، متراکم و فاقد زمینه، قرارگرفتن کتیبه ثلث حاشیه محراب در پس زمینه ای از نقوش گیاهی (ساقه ختایی با گل نیلوفر/ لوتوس)، نحوه ساخت وساز حروف کتیبه ثلث و استفاده از نقوش هندسی در محراب باباافضل، با دیگر محراب ها و گچ بری های تاریخ دار قرن هشتم هجری قمری (بالاخص در استان های اصفهان و تهران) مشابهت بسیار دارد. به لحاظ ساختاری نیز، فرم قوس (زاویه دار) در طاق نمای دوم محراب باباافضل، با محراب های گچ بری یا کاشی کاری زرین فام (قرون هفتم و هشتم هجری قمری) شباهت داشته که موارد فوق، می تواند بر ساخت محراب در بازه زمانی اوایل قرن هشتم هجری قمری، تاکید نماید.