مفهوم شناسی مسئولیت پذیری و مولفه های آن براساس منابع اسلامی

این پژوهش در راستای شناسایی مفهوم مسئولیت‌پذیری و استخراج مولفه‌های آن از منابع اسلامی از جمله آیات، روایات و نظرات اندیشمندان اسلامی انجام گرفت. روش این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی متون دینی با رویکرد تفسیری است که در آن ابتدا به جست‌و‌جوی واژه مدنظر و مترادف‌های آن در فرهنگ‌های لغت پرداخته شد. در مرحله بعد لغات یافته شده را در منابع اسلامی یافته و پس از جمع‌بندی یافته‌ها، از برآیند آیات و روایات، مولفه‌ها برداشت شد. سپس با ارایه مولفه‌های به دست آمده به کارشناسان متخصص در روان‌شناسی و علوم دینی، میزان ارتباط و ضرورت مولفه‌ها برای مستندات و همچنین صحت استنباط مولفه‌ها از مستندات -توسط پژوهشگر- ارزیابی شد. براساس نظر کارشناسان، مولفه‌های تایید شده مسئولیت‌پذیری عبارتند از: مولفه‌های شناختی (هشیاری نسبت به مسئولیت)، عاطفی (پایداری در مسئولیت و دغدغه‌مندی) و رفتاری (مراقبت، پاسخ‌گو بودن، وفای به مسئولیت، اتقان در عمل، مجاهدت و عدم سستی، تکلیف‌‌محور بودن و عذر نیاوردن).