قضا و قدر خدا و نقش انسان در سرنوشت از منظر قرآن و برهان

قضا و قدر از مبادی فعل خدا و از مسایل اساسی الهیات قرآن است. تبیین صحیح قضا و قدر الهی و نقش انسان در جهان و سرنوشت خود اهمیت به سزایی در اندیشه و کنش توحیدی دارد. هدف این پژوهش، بررسی چیستی قضا و قدر خدا در آفرینش و نقش انسان در جهان و سرنوشت خویش است. طرح مسئله قضا و قدر خدا و سرنوشت انسان، ضرورت بازتحلیل رابطه خدا، جهان و انسان را می نماید. رویکرد این مطالعه، بازخوانی نگاه قرآن در مساله است. روش این تحقیق، عقلی نقلی است که بر شیوه تحلیل مستندات سامان یافته است. براساس یافته این پژوهش، قضا و قدر از مبادی فعل خداست که فاعلیت خدا را بر مدار نظام اسباب تفسیر می کند. بر پایه این تفسیر، خداوند علت موجبه همه پدیده هاست و تشخص وجودی آفریده ها از مسیر علل تعین بخش، تقدیر خداوند است. نتیجه این پژوهش اثبات می کند که قضا و قدر خدا در منظومه معرفتی قرآن منافاتی با نقش انسان در جهان و اراده او در سرنوشت خود ندارد، بلکه آفرینش الهی بر مدار نظام قانونمند سببی مسببی، موجب پیدایش هر پدیده از راه علت مناسب خویش است. بر این اساس، اراده انسان نیز جزء اخیر علت تامه فعل ارادی انسان و مصداقی از قضا و قدر خداوند است.