بررسی نقش آیه «فاصدع بما تومر...» در کیفیت دعوت رسول اکرم (ص)

خدای متعال در آیه 94 سوره مبارکه حجر به رسول اکرم (ص) فرمان داده است که: «فاصدع بما تومر و اعرض عن المشرکین». قرآن پژوهان مسلمان در خصوص نقش این دستور در کیفیت دعوت به اسلام آراء متفاوتی دارند. مقاله حاضر با بررسی و نقد آراء موجود، به استناد قراینی از آیات، روایات، گزارش های تاریخی و مرتبه نزولی سورهای قرآن کریم، به این نتیجه رسیده که رسول اکرم (ص) از ابتدای بعثت، دعوت خویش را به صورت علنی اعلام نمود و در پی آن، مردان و زنانی به اسلام گرویدند؛ اما آن حضرت به دلیل ترس از آزار مشرکان، مشخصات پیروان خویش را آشکار نمی ساخت. این وضعیت ادامه داشت تا زمانی که آزار مشرکان به نهایت رسید و در این هنگام خدای متعال با نزول این آیه، به آن حضرت دستور داد با مشخص کردن جمعیت مومنان، یکپارچگی جامعه شرک را از میان برداشته و جامعه را به دو قسم اقلیت مومن و اکثریت مشرک تبدیل کند. رویکرد این پژوهش، قرآن محوری است که بر مبنای آن، محکمات دینی (عقل، قرآن، سنت، تجربه، ادبیات، سیره عقلا و متشرعه و...) بر محور قرآن کریم داور اندیشه ها و عملکردهای دینی است.