مسند ربیع بن حبیب اباضی، استناد و اعتبار سنجی

یکی از فرق اسلامی که در حیات هزار و سیصد ساله خود اهتمامی ویژه به حدیث داشته فرقه اباضیه است؛ اباضیه فرقه ای منشعب شده از پیکره خوارج است که تاکنون به حیات سیاسی - عقیدتی خود ادامه داده و پیروان متعددی دارد. در میان آثار حدیثی اباضی جایگاه برجسته ربیع بن حبیب اباضی بر محققان و پژوهشگران آشکار است. روایاتی که از ربیع در کتاب المسند نقل شده طی قرون متمادی به عنوان یکی از منابع اصلی و مورد وثوق در فقه اباضی مطرح بوده است. در این مقاله علاوه بر آشنایی با این فرقه، به اعتبار سنجی "المسند ربیع" در نزد متقدمین و متاخرین و وثاقت مولف و منهج روایی ایشان می پردازیم.نداشتن جامعیت مطالب فقهی، به هم ریختگی هایی نظیر آوردن مطالب کلامی ذیل ابواب و همچنین درج روایات غیر مرتبط به موضوع هر باب و مرسل و منقطع بودن روایات و همچنین تقطیع آنان برای کتابی که به "المسند " شناخته شده، ضعف بزرگی شمرده می شود؛ اثبات جعلی بودن مسند بسیار دشوار است و همچنین به احتمال زیاد، ربیع مدون المسند نبوده بلکه این کار توسط یکی از شاگردان او انجام شده است.