اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمومنان علی علیه السلام (20)

حاصل سخنان امام محمدباقر علیه السلام به جابربن‌ یزید جعفی چنین بود: مومن در این دنیا مشغول مبارزه و کشتی ‌گرفتن با نفس است. گاه خداوند متعال توفیق می‌دهد و او بر نفسش غالب می‌شود و گاه نفس چیره می‌شود و او را زمین‌گیر می‌کند. خداوند متعال باز هم یاری می‌کند و مومن را به صحنه مبارزه بازمی‌گرداند تا با تصمیم جدی‌تر نبرد را از سر گیرد. این فرآیند تا پایان زندگی ادامه دارد. حضرت برای تقویت عزم و اراده انسان برای مبارزه با نفس و درباره لغزشگاه‌هایی هشدار داده‌اند که شیطان می‌تواند انسان را به ‌سوی آنها سوق دهد و به کمک هوای نفس موجب سقوط انسان شود. حضرت درباره لغزش‌هایی که در گذشته از انسان سر زده است، فرمودند که باید پرونده گناهان را بازخوانی کرد و درصدد توبه و جبران آنها برآمد. فرض کلام امام علیه السلام، انسان مومن بود. کسی که ایمانش استوار است و وارد میدان مبارزه با نفس شده است، باید دقت کند تا شکست نخورد و بر نفس چیره شود. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که ایمان چیست؟ چه مولفه‌هایی دارد؟ چگونه به دست می‌آید و حفظ می‌شود؟ البته بین ایمان و عمل رابطه تنگاتنگی برقرار است؛ اگر عمل انسان درست باشد، یعنی از کارهای حرام و خطا پرهیز کند و عملی را انجام دهد که رضای خداوند متعال را جلب می‌کند، ایمان نیز استوار می‌شود. از‌آنجاکه امام باقر علیه السلام در سخنانشان به این مباحث تصریح نکرده‌اند، برای تکمیل بحث از روایتی علوی در نهج البلاغه بهره‌مند می‌شویم.