گشودگی استعاری عنوان در متن: بارقه های مدرنیسم در عناوین آثار شیخ اشراق

در این نوشتار نشان داده شده که ماهیت استعاری متن و تعاملات استعاری میان متن و عنوان که از مولفه های روایت های مدرنیستی دانسته می شود در برخی متون کهن نیز قابل بازیابی است. این بدان معنا نیست که در این مقاله ادعا شده که در میان متون کهن می توان آثاری هم ارز با آثار مدرنیستی یافت؛ بلکه صرفا به این معناست که برخی از ویژگی ها و مولفه های مدرنیستی در آثار کهن ریشه داشته است و چه بسا روایت های مدرنیستی بر اثر وام گیری، تغلیظ، تکثیر و بازتولید همین خصایص به وجود آمده باشد. قوت گرفتن قطب استعاری در نثر (داستان) یکی از وجوه تمایز زبان شناختی میان روایت های مدرن و پیشامدرن است. این وجه تمایز در عناوین آثار مدرنیستی نیز به چشم می خورد. در تحقیق حاضر با تکیه بر آثار شیخ اشراق، برخی خصایص مدرنیستی نثر او به نمایش گذاشته و نشان داده شده که چگونه این قابلیت از متن به عنوان گذاری آثار او نیز نفوذ کرده است. بدین منظور از چشم انداز دیوید لاج در اثر معروفش، زبان ادبیات داستانی نوگرا: استعاره و مجاز، به آثار سهروردی نگریسته شده و همچنین نظریه قطب های مجازی و استعاری یاکوبسن در مسیر جدیدی، یعنی در ارتباط با گشودگی استعاری یا مجازی عنوان در متن، به کار بسته شده تا از این راه تفاوت عنوان گذاری در آثار سهروردی با دیگر هم عصرانش نشان داده شود.