تاثیر کودهای آلی، شیمیایی و زیستی بر عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن و فسفر در خرفه (.Portulaca oleracea L)

مطالعه به منظور بررسی اثر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه خرفه انجام گردید. 

آزمایش در سال های زراعی 94-1393 و 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش بر اساس ترکیبی از چهار منبع تامین کننده نیتروژن شامل کود گاوی، ورمی کمپوست، کود شیمیایی (NPK) و شاهد (بدون اعمال هیچ گونه کودی) و نیز چهار نوع کود زیستی شامل نیتروکسین (شامل ازتوباکتر و آزوسپیریلوم)، میکوریزا Glomus intraradices))، بیوسولفور (شامل تیوباسیلوس همراه با گوگرد) و شاهد (بدون هیچ گونه کودی) بودند. صفات مورد مطالعه در این آزمایش شامل عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، درصد نیتروژن و فسفر زیست توده، مقدار نیتروژن و فسفر زیست توده، کارایی جذب نیتروژن و فسفر، کارایی فیزیولوژیک نیتروژن و فسفر بر اساس دانه، کارایی زراعی نیتروژن و فسفر بر اساس دانه بودند. 

نتایج نشان داد که اثر منابع تامین کننده نیتروژن بر تمامی صفات مورد مطالعه (به جز کارایی فیزیولوژیک نیتروژن دانه) معنادار بود. بیشترین عملکرد دانه (29/1959 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد زیست توده (43/9782 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کود شیمیایی (NPK) حاصل شد که تفاوت آماری معنا داری با کود گاوی نداشت. همچنین، بیشترین شاخص های کارایی نیتروژن از  تیمار کود شیمیایی (NPK) بدست آمد. این در حالی بود که در کارایی زراعی نیتروژن دانه تفاوت آماری معنا داری بین تیمار کود شیمیایی و گاوی مشاهده نشد. بیش ترین درصد فسفر و غلظت فسفر زیست توده از  تیمار کود شیمیایی (NPK) حاصل شد. در حالی که با مصرف کودهای آلی و شیمیایی از میزان کارایی مصرف فسفر کاسته شد. اثر کودهای زیستی بر اکثر صفات مورد مطالعه (به جز درصد فسفر زیست توده) معنا دار نبود. برهمکنش منابع تامین نیتروژن و کود زیستی بر اغلب صفات مورد مطالعه (به جز عملکرد دانه، کارایی زراعی نیتروژن و فسفر دانه) معنا دار بود.

بر اساس نتایج این آزمایش، با در نظر گرفتن اثرات زیست محیطی و افزایش کارایی مصرف نیتروژن جهت تولید پایدار دانه خرفه در منطقه بیرجند می توان از تیمار کود گاوی به عنوان جایگزین کود شیمیایی NPK استفاده نمود.