بررسی پیامدهای کشت زعفران در مهاجرت معکوس روستاییان (مورد مطالعه: روستاهای دهستان رشتخوار)

بازگشت مهاجران روستایی از شهر به روستا، مانند سایر مهاجرت ها، اتفاقی و تصادفی نبوده است بلکه علل و انگیزه هایی موجب شده است تا این مهاجران از شهر به روستا باز گردند. در این راستا، زعفران به عنوان یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی استان خراسان رضوی، نقش بسیار مهمی را در بازگشت مهاجران به شهر رفته، ایفا می نماید. لذا هدف تحقیق حاضر، بررسی اثرات کشت زعفران بر مهاجرت معکوس بر روستاهای دهستان رشتخوار است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. در این راستا، بررسی پیامدهای نقش زعفران در 355 خانوار نمونه (از جمله  76 خانوار مهاجر معکوس) در 26 روستای این دهستان مورد بررسی قرارگرفت. بدین منظور، ابتدا ضمن مطالعات اسنادی و بازدید های اولیه میدانی، طیف گسترده ای از شاخص ها متناسب با شرایط روستاهای مورد مطالعه تعیین گردید. سپس جمع آوری داده ها براساس شاخص های انتخابی و با استفاده از پرسشنامه های روستا و خانوار انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از تحلیل های آماری و فضایی و نرم افزارهای اکسپرچویس، تاپسیس، اس پی اس اس، ارک جی ای اس استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که افزایش سطح زیر کشت زعفران و درنتیجه افزایش تولید آن، با سطح اطمینان 99 درصد بر میزان بازگشت مهاجرین در محدوده مورد مطالعه کمک می کند. یافته های دیگر پژوهش موید آن است از بین عوامل تاثیرگذار در مهاجرت معکوس خانوارها، عامل اقتصادی (ایجاد درآمد فوق العاده زعفران با شاخص اولویت 971/0، پایداری درآمد زعفران با شاخص اولویت 902/0، توانایی پس انداز با شاخص اولویت 879/0)، نقش بیشتری در بازگشت خانوارها به روستاها دارد و بازگشت مهاجرین توانسته است فرصت هایی همچون افزایش سطح اشتغالزایی، پایداری درآمد از طریق کشت زعفران و بهبود سطح معیشت را برای خانوارهای نمونه بوجود آورده است.