اثرات تغذیه ای دانه های روغنی کلزا و سویا آسیاب شده به عنوان مکمل چربی بر عملکرد میش های قزل در دوره ی انتقال

ماه آخر آبستنی، جزء مراحل حساس برای دام ها محسوب می شود. تامین مواد مغذی و انرژی مورد نیاز در این زمان امری حیاتی به شمار می آید، به طوری که عدم تامین انرژی کافی در این زمان، احتمال ابتلاء دام به بیماری های متابولیکی را افزایش می-دهد که می تواند به میزان زیادی با افزایش تراکم انرژی جیره با استفاده از دانه های روغنی از بروز آن پیشگیری کرد. بنابراین این آزمایش به منظور بررسی اثرات دانه ی کلزا و سویا بر عملکرد، تولید و ترکیبات شیر، فرآیندهای تخمیر شکمبه ای و متابولیت های خونی میش های قزل در دوره ی انتقال انجام گرفت.

این آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی با استفاده از 16 راس میش قزل با میانگین سنی سه سال و میانگین وزن (kg 8/3±59) و در یک دوره ی 74 روزه (14روز عادت دهی و 60 روزه ثبت صفات) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- شاهد (جیره ی بدون مکمل چربی) 2- جیره ی پایه ی حاوی 5 درصد دانه ی کلزای آسیاب شده به عنوان مکمل چربی، 3- جیره ی پایه ی حاوی 5 درصد دانه ی سویای آسیاب شده به عنوان مکمل چربی و 4- جیره ی پایه ی حاوی مخلوط 5 درصد دانه ی کلزا و سویای آسیاب شده به نسبت 50:50 بود. جیره ها به صورت کاملا مخلوط در دو نوبت 6:00 و 18:00 در اختیار دام ها قرار داده می-شد. میزان افزایش وزن بره ها در دوره ی بعد از زایش، همه روزه با استفاده از باسکول دیجیتالی اندازه گیری شد. به منظور تعیین شیر تولیدی و ترکیب شیر میش ها، نمونه ی شیر در دو روز متوالی جمع آوری و با استفاده از دستگاه میلکواسکن آنالیز شد. نمونه ی مایع شکمبه به منظور بررسی پارامترهای تخمیر شکمبه ای، در روز بیستم بعد از زایش با استفاده از روش سوند مری گرفته شد. نمونه ی خون وریدی نیز از طریق ورید وداج در روز بیستم بعد زایش، برای اندازه گیری فرآسنجه های خونی گرفته شد.

نتایج نشان داد که وزن تولد بره ها، میزان خوراک مصرفی و تغییرات روزانه ی وزن میش ها در دوره ی قبل و بعد از زایش تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت(05/0>P). افزایش وزن بره ها تفاوت معنی داری بین تیمارها نشان نداد. میزان تولید شیر در تیمار مصرف کننده ی جیره ی حاوی دانه ی کلزا به طور معنی داری بیشتر بود(05/0>P). تفاوت معنی داری در بررسی میزان ترکیبات شیر وجود نداشت (05/0>P). میزان تری گلیسرید، کلسترول و بتاهیدروکسی بوتیرات خون در بین تیمارهای مختلف آزمایشی تفاوت معنی-داری نداشت. مقدار گلوکز و پروتئین تام خون در دوره ی بعد از زایش تفاوت معنی داری در بین تیمارها نشان داد(05/0>P). اما میزان نیتروژن اوره ای خون در دوره ی بعد از زایش در تیمار سویا بیشتر از سایر تیمارها بود(05/0>P). تفاوت معنی داری در pH و میزان اسیدهای چرب فرار عمده ی شکمبه شامل اسید استیک، اسید پروپیونیک، اسید بوتیریک و اسید ایزووالریک اسید وجود نداشت (05/0>P). تیمار شاهد کم ترین میزان گوارش پذیری پروتئین و بیشترین میزان گوارش پذیری الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی را در بین تیمارها داشت(05/0>P).

با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، افزودن دانه های کلزا به عنوان مکمل چربی در جیره ی میش های قزل در دوره ی انتقال با کاهش تعادل منفی انرژی سبب افزایش تولید شیر بدون تاثیر منفی بر ترکیبات شیر و مصرف خوراک در سطح 5 درصد شود. هرچند نیازمند مطالعات بیشتر در این زمینه می باشد.