مقایسه اثربخشی زوج درمانی رفتاری-تلفیقی و رفتاردرمانی دیالکتیک بر کاهش رفتارهای کنترل گرایانه زوجین

با توجه به لزوم اجرای شیوه های نوین در راستای حل مشکلات زوجین، این مطالعه باهدف مقایسه اثربخشی زوج درمانی رفتاری-تلفیقی و رفتاردرمانی دیالکتیک بر کاهش رفتارهای کنترل گرایانه زوجین انجام شد.

در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی و طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر کرج، جهت حل اختلافات زناشویی، بود. انتخاب آزمودنی ها بر اساس کسب نمره بالاتر از میانگین در پرسش نامه رفتارهای کنترل گرایانه زن و شوهر کوان و آرچر (2005) بود. 48نفر (24 زوج)، با توجه به نمرات بالاتر از میانگین رفتارهای کنترل گرایانه، انتخاب شدند. این افراد به طور تصادفی 16نفر در گروه آزمایش اول (زوج درمانی رفتاری-تلفیقی)، 16 نفر (8زوج) در گروه آزمایش دوم (رفتاردرمانی دیالکتیک) و 16 نفر در گروه گواه (8زوج) قرار گرفتند. روش اجرا بدین ترتیب بود که بعد از پیش آزمون، برای گروه آزمایش اول آموزش زوج درمانی رفتاری-تلفیقی و برای گروه آزمایش دوم، آموزش رفتاردرمانی دیالکتیک، اجرا گردید و گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. درنهایت از هر سه گروه پس آزمون گرفته شد. یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 و آنالیز کوواریانس در سطح معناداری 0٫05تحلیل شدند.

آنالیز کوواریانس نشان داد که بین اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک و زوج درمانی رفتاری-تلفیقی بر کاهش رفتارهای کنترل گرایانه تفاوت معناداری وجود داشت (0٫001>p). علاوه بر این، آزمون تعقیبی نشان داد میزان اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر کاهش رفتارهای کنترل گرایانه، از زوج درمانی رفتاری-تلفیقی بیشتر است. به عبارتی می توان گفت اندازه اثر در متغیر رفتارهای کنترل گرایانه برابر 0٫54 بوده که مشخص می کند تقریبا 54درصد از تغییرات درون گروهی ازطریق زوج درمانی رفتاری-تلفیقی تبیین شده است.

یافته های این مطالعه نشان داد که آموزش رفتاردرمانی دیالکتیک برای زوجین کاربرد دارد و بر کاهش رفتارهای کنترل گرایانه زوجین اثربخش است؛ اما زوج درمانی رفتاری-تلفیقی بر کاهش رفتارهای کنترل گرایانه زوجین موثر نبود.