اثربخشی درمان فراتشخیصی بر اجتناب از تصویر بدنی و ناگویی خلقی در اختلال بدشکلی بدن

 اختلال بدشکلی بدن با مشکلات شدید فردی، اجتماعی، شغلی، تحصیلی و خانوادگی همراه است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان فراتشخیصی بر اجتناب از تصویر بدنی و ناگویی خلقی در اختلال بدشکلی بدن بود.

پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری تمامی دانشجویان مراجعه کننده به مرکز مشاوره و روان درمانی دانشگاه شیراز و مراجعه کنندگان به کلینیک زیبایی درمانگاه شهید مطهری و کلینیک امام رضا (ع) در شهر شیراز از بهمن سال 1397 تا خرداد سال 1398 بودند که ملاک های اختلال بدشکلی بدن را مطابق با معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی-نسخه پنجم داشتند. سی نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. این افراد به صورت تصادفی در دو گروه درمان فراتشخیصی و گواه قرار گرفتند. پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از پرسشنامه اجتناب از تصویر بدنی (روزن و همکاران، 1991) و مقیاس ناگویی خلقی (بگبی و همکاران، 1994) اجرا شد. سپس صرفا برای گروه آزمایش به مدت 12 جلسه درمان فراتشخیصی براساس پروتکل بارلو و همکاران (2015) اجرا شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تک متغیره تجزیه و تحلیل شدند. سطح معناداری آزمون ها 0٫05 بود.

نتایج نشان داد بین دو گروه در پس آزمون در مولفه های متغیر اجتناب از تصویر بدنی شامل پوشش (0٫001>p)، محدودسازی خوردن (0٫003=p)، فعالیت های اجتماعی (0٫001>p) و وزن کردن خود (0٫003=p) و در مولفه های متغیر ناگویی خلقی شامل دشواری در تشخیص احساسات (0٫001>p)،دشواری در توصیف احساسات (0٫001>p) و تفکر با جهت گیری بیرونی (0٫001>p) تفاوت معنادار وجود داشت.

براساس نتایج پژوهش نتیجه گرفته می شود که درمان فراتشخیصی بر بهبود اجتناب از تصویر بدنی و ناگویی خلقی در این بیماران اثربخشی دارد؛ بنابراین، اجرای برنامه های مداخله ای جامع با رویکرد فراتشخیصی برای این بیماران نیاز است.