اثربخشی آموزش «واقعیت درمانی» بر اعتیاد به اینترنت و ادراک حمایت اجتماعی -خانواده در دختران نوجوان

اعتیاد به اینترنت و کاهش ادراک حمایت اجتماعی خانواده در میان نوجوانان موجب آسیب های اجتماعی گسترده ای در سطح جامعه می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش "واقعیت درمانی" بر اعتیاد به اینترنت و ادراک حمایت اجتماعی خانواده در دختران نوجوان انجام شد.

روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل 220 تن از نوجوانان دختر متوسطه دوم در استان خراسان شمالی در شهرستان بجنورد در سال 1399بود. 30 تن به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی ساده (قرعه کشی) در یک گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند (در هر گروه 15 تن). ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، "آزمون اعتیاد به اینترنت" (Internet Addiction Test) و "مقیاس ادراک حمایت اجتماعی-خانواده" (Perceived Social Support - Family Scale) بود. روایی صوری به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. پیش از شروع مداخله ابزارهای پژوهش توسط گروه ها تکمیل شده بود. گروه مداخله به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش را دریافت کردند و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش قرار گرفت. پس از اتمام مداخله و انجام پس آزمون، یک ماه بعد نیز ابزارها توسط هر 2 گروه تکمیل شد. سپس در انتهای پژوهش گروه کنترل نیز آموزش ها را دریافت کردند. تحلیل داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 22 انجام شد.

بعد از مداخله، بین گروه مداخله با گروه کنترل، در هر 2 متغیر اعتیاد به اینترنت (02/23=F  و001/0= P) و ادراک حمایت اجتماعی-خانواده  (01/15=F  و001/0= P) تفاوت معنادار وجود داشت.  با توجه به مقادیر اندازه اثر، 45 درصد تغییرات در اعتیاد به اینترنت و 34/0 درصد تغییرات در ادراک حمایت اجتماعی -خانواده ناشی از آموزش "واقعیت درمانی" است (001/0=P).

استفاده از آموزش "واقعیت درمانی" در کاهش اعتیاد به اینترنت دختران نوجوان و افزایش ادراک حمایت اجتماعی -خانواده موثر است. پیشنهاد می گردد مشاوران برای ارتقای توانمندی های فردی و کاهش اعتیاد به اینترنت و درک بیشتر حمایت خانواده در نوجوانان از آموزش فوق استفاده کنند.