فراوانی مصرف دخانیات در دانش آموزان شهر ورامین: نتایج فاز نخست مطالعه پیشگیری از استعمال دخانیات (پاد)

استعمال دخانیات در میان نوجوانان موضوع نگران کننده ای است که در سطح جهانی توجه بسیاری از متولیان حوزه های مختلف اعم از بهداشت و سلامت تا جامعه شناسان را به خود جلب کرده است. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت استعمال فردی و خانوادگی دانش آموزان نسبت به مواد دخانی در سال 1398 انجام شد.

این مطالعه بر اساس تحلیل نتایج فاز اول طرح پیشگیری از استعمال دخانیات (پاد) که به روش کوهورت در شهر ورامین تهران در چهار فاز بر روی دانش آموزان دختر و پسر در حال اجرا است انجام شد. در فاز اول 920 نفر دانش آموز پایه هفتم از طریق روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه بومی شده سازمان بهداشت جهانی بود. سوالات پرسش نامه به صورت طیف لیکرت (1 تا 5) نمره دهی شد. روایی پرسش نامه با استفاده از نظر خبرگان و هم چنین محاسبه شاخص روایی محتوا و شاخص نسبت روایی محتوا تعیین شد. پایایی پرسش نامه نیز با محاسبه آلفای کرونباخ (703/0) مورد تایید قرار گرفت.

فراوانی مصرف قلیان و سیگار به ترتیب 6/23%، 9/6% بود. 4/55% از دانش آموزان در مکان هایی نظیر پارک، قهوه خانه و کافی شاپ به کشیدن مواد دخانی می پردازند و 7/49% مهم ترین دلیل برای مصرف را حس کنجکاوی گزارش کردند. 2/21% از دوستان نزدیک آن ها سیگار و 1/35% قلیان می کشیدند. فراوانی مصرف قلیان و سیگار در خویشاوندان نسبی و سببی آن ها به ترتیب 51 و 8/45% بود. سطح آگاهی نسبت به دود دست دوم ضعیف بود.

قبح اجتماعی سیگار کشیدن در بین دانش آموزان و اطرافیان آن ها بیش تر از قلیان بود به طوری که مصرف قلیان بین فرد دانش آموز، دوستان نزدیک و خویشاوندان دانش آموزان بیش تر از سیگار بوده و قلیان کشیدن به رفتاری بهنجار و عادی تبدیل شده است.